In 1981 ontving de politie in Haarlem een anoniem document dat gin over gebeurtenissen rond de moord op Friedrich Schallenberg op 14 september 1949 in Den Haag. In 1984 werd een kopie gestuurd naar de politie in Den Haag. De Haagse politie heeft de slecht leesbare fotokopie omgezet naar goed leesbaar schrift en heeft naar beste kunnen geboorte- en overlijdensdata toegevoegd.
Een analyse van de tekst leverde op dat niemand anders dan Arnoldus Antonius Wilhelmus (Ton) Wolf de auteur is. Dat blijkt uit het feit dat zijn verreweg het vaakst in het document voorkomt, terwijl hij in de gebeurtenissen niet de hoofdpersoon is en uit het feit dat hij telefoongesprekken tussen Wolf en andere personen letterlijk kaan weergeven, terwijl voor geen enkel ander persoon de inhoud van een telefoongesprek wordt gegeven.
Ik heb van het Haags gemeentearchief van de verbeterde versie gekregen en de geboortedata en de voornamen zo goed mogelijk aangevuld en de spelling van de namen zo nodig verbeterd. Verder heb ik bij de namen wat gegevens van activiteiten van de personen toegevoegd die ik uit archiefonderzoek met een ander doel heb verkregen (er is dus veel meer over deze personen te vinden). Ik geef hieronder de kopie van de Haagse politie en daaronder de gecorrigeerde en aangevulde persoonlijke gegevens.
De titel van het document luidt: WEHRWOLF-AKTION-NEDERLAND, maar in het document wordt nauwelijks aan weerwolf gerefereerd. Het document lijkt voornamelijk over de Dienst Hacke-Elsinga te gaan. Echter uit mijn archiefonderzoek is gebleken dat het feitelijk voornamelijk over de Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland (SOAN) gaat. Dit lijkt vreemd, maar de Wehrwolf-aktion is opgegaan in de Dienst Hacke-Elsinga, die vervolgens is omgezet in de SOAN. De Dienst Hacke-Elsinga is voortgekomen uit een zogenaamde verzetsgroep, knokploeg, die zich met roofovervallen ten eigen bate bezig hield. Het doel van de Dienst was het (gewelddadig) bestrijden van het communisme, waarbij gedacht werd aan op termijn opsluiting en vermoorden.
De SOAN is gesticht door de liberaal Stikker, die in 1948 minister van Buitenlandse Zaken voor de VVD was. Stikker was stichter van de Partij voor de Vrijheid, waarnaar de huidige PVV naar vernoemd is, en die is opgegaan in de VVD waarvan Stikker medeoprichter was. SOAN was zo nauw verbonden met respectievelijk de PVV en VVD, dat het een onderdeel daarvan genoemd kan worden.
De voorganger Weerwolf was een West-Europese actie voorjaar 1945 die, nog voor de Duitse capitulatie, door geheime diensten uit Groot Brittanië, Verenigde Staten, Nazi-Duitsland en Nederland is opgezet als stay-behind organisatie, die gericht was tegen een eventuele inval van de Sovjet-Unie in West-Europa (daar is overigens nooit sprake van geweest). Als voorbeeld diende de stay-behind organisatie Skorzeny-Kommando dat was ondergebracht bij het Jagdkommando Nordwest. Dat Jagdkommando had een opleidingscentrum in Oranienburg en op het landgoed Zorgvliet in Den Haag. Otto Skorzeny, waarnaar het Kommando vernoemd is, kwam regelmatig periodes op Zorgvliet. Het Kommando was opgericht omdat Hitler uiterst tevreden was over de bevrijding van Mussolini uit gevangenschap door een groep parachutisten onder leiding van Skorzeny.
De totstandkoming van de operatie Weerwolf volgde uit een samenwerkingsverband tussen BBO in Londen en de Duitse Abwehr in Den Haag onder leiding van Joseph Schreieder dat in de zomer van 1944 van start ging. Ze communiceerden via de gedropte geheim agent Steman die was opgenomen in de Haagse afdeling van de Geheime Dienst Nederland. Bij die samenwerking werden er maart 1945 gigantische hoeveelheden wapen door de RAF gedropt die door Reinder Zwolsman voor de Sicherheitsdienst werden opgehaald en in de Ursulakliniek door SS-troepen bewaakt werden. De wapens zouden na de Duitse capitulatie uitgedeeld worden aan leden van de Geheime Dienst Nederland en Ordedienst en aan Duitse militairen om een eventuele vanuit de bevolking buiten de Londense regering om bloedig de kop in te slaan. De term ‘stay-behind’ in verband met Nederland komt het eerst voor in een rapport van MI5 uit najaar 1944 met betrekking tot de stay-behind Pierre Sweerts, die in opdracht van Pröbsting overliep naar Groot Brittannië (verkort rapport aanwezig in het archief Bureau Nationale Veiligheid bij het Nationaal Archief).
Dat deze organisaties met elkaar te maken hebben, wordt duidelijk doordat al deze organisatie stay-behind organisaties waren en dat ondanks de extreme geheimhouding een paar namen van personen toch steeds terugkomen: Otto Skorzeny, Helmuth Pröbsting en Pierre Sweerts.
De Nederlandse voorgeschiedenis van een knokploeg die zich verrijkte middels roofovervallen zien we terug in SOAN, die als de grootste criminele organisatie uit de Nederlandse geschiedenis beschouw kan worden. Er werd, gecorrigeerd voor inflatie, voor omstreeks vijf miljard Euro uit illegale praktijken buit gemaakt. Daarnaast vonden er diverse moorden in eigen kring plaats, omdat men het niet een werd over de verdeling van de buit. De Nederlandse regering subsidieerde de criminele organisatie door belastingvrijdom te verlenen voor de salarissen die SOAN aan zijn leden uitbetaalde. We kunnen aldus de PVV een VVD beschrijven als criminele organisaties.
In 1951/52 werd de SOAN vanwege de vele schandalen opgeheven en omgezet in de door het ministerie van Justitie of Binnenlandse Zaken opgerichte stay-behind organisatie Operatiën en Inlichtingen (O&I). De salarissen werden wederom zwart uitbetaald in de vorm van contant geld die in gesloten enveloppen werden aangereikt. Later ging de Stichting 1940-1945 de salarissen uitbetalen, wat niet alleen onwettig was, maar bovendien immoreel omdat de leden vaak voormalige NSB’ers, collaborateurs of oorlogsmisdadigers waren.
In 1991 kwam de topcrimineel Mieremet met een paar kalashnikovs bij het politiebureau en vroeg uit veiligheidsredenen om opsluiting. Daarvoor moest een reden zijn en de kalashnikov was voldoende reden. Onderzoek wees uit dat het wapen tot een geheime dienst behoorde en daarna dat het afkomstig was uit een opslagplaats van O&I. Verdere inspectie bracht aan het licht dat meerdere opslagplaatsen geplunderd waren. Dat kan alleen gebeurd zijn door een insider en daardoor wordt het zeer waarschijnlijk dat Mieremet of lid was van O&I of door O&I gebruikt werd.
In 1992 werd O&I vanwege de schandalen opgeheven, maar er zijn aanwijzingen dat net zoals in 1952 de organisatie onder een andere naam is voortgezet.
Stay-behind-organisaties
Historische reeks van stay-behind-organisaties met enkele achterhaalde namen van belangrijke personen:
Duits:
1943
Waffen Sonderverband Friedenthal (bevrijding Mussolini onder leiding van Otto Skorzeny)
Personen: Skorzeny
SS-Jäger-Bataillon 502 (bevrijding Mussolini onder leiding van Otto Skorzeny)
Personen: Pröbsting, Skorzeny, Sweerts
SS Standarte Nordwest (Oranienburg)
Skorzeny Kommando
Personen: Skorzeny, Sweerts
Jagdverband Nordwest (Zorgvliet)
Personen: Pröbsting, Skorzeny, Sweerts
Nederlands divers (werden later in Dienst Hacke-Elsinga en SOAN opgenomen):
1944
– knokploeg waarin opgenomen Elsinga
– knokploeg waarin opgenomen Ton Wolf
Personen: Elsinga, Wolf
Zomer 1944
Bureau Bijzondere Opdrachten (BBO in Londen) – Geheime Dienst Nederland – Abwehr (Referat IVE van de Sicherheitsdienst in Den Haag)
Personen: Somer, Steman, Van Velsen, Van Paaschen, Zwolsman, Jan Haakman, Friedrich Frank, Joseph Schreieder, Pröbsting
West Europees:
April 1945
Wehrwolf – Werewolf – Weerwolf
Personen: Pröbsting
Nederland:
1946
Dienst Hacke-Elsinga, soms genoemd Dienst José
Personen: Hacke, Elsinga, Sweerts
1947
Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland (SOAN) / Binnenlandse Veiligheidsdienst / Landsknechten
Personen: Stikker, Hacke, Elsinga, Laurentius Deckers, Sweerts, Crabbendam, Willem Visser, Willem Bos, Koppert, Westerling, Scheuer, Abspoel, Cornelis Swarttouw, Delfos, Dumont, Leo van der Kooij
1952
Operatiën & Inlichtingen (O&I) / Binnenlandse Veiligheidsdienst
Personen: Crabbendam, Mieremet
West Europees:
Omstreeks jaren 1960
Samenwerkingsverband van West-Europese stay-behind organisaties, waarbij Italiaanse Gladio
Nederland:
1992
Opheffing O&I, maar vermoedelijk onbekende nieuwe organisatie
Activiteiten van SOAN:
Zwarte handel, opkopen van juwelen gekocht door zwarthandelaren tijdens de oorlog, heling van diamanten gestolen van vermoorde Joodse diamantairs, smokkel van diamanten, heling van door brand beschadigd geld gestolen uit door oorlogsgeweld beschadigde brandkasten, heling van gestolen effecten, uit Duitsland terughalen van uit Nederland geroofde goederen en verkopen ten eigen bate, smokkelen (vooral van en naar België en Frankrijk), opknappen van contractueel voor de sloop bestemde oorlogsvliegtuigen en verkoop aan het KNIL in Nederlands Indië, voorbereiding staatsgreep, planning van moord op ministers en leden van de Indonesische onderhandelingsdelegatie voor onafhankelijkheid van Indonesië. De opbrengsten van SOAN worden geschat op 500 miljoen gulden (gecorrigeerd voor inflatie 5 miljard Euro).
De vraag is hoe betrouwbaar het document is. In het document staan weinig zaken die controleerbaar zijn. Maar al het controleerbare komt overeen met andere bronnen zoals processen-verbaal en documenten in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging. Aan de andere kant laat hij niet het achterste van zijn tong zien. Hij houdt zaken achter. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat hij zich in het document afvraagt waarom Just van Hasselt vermoord moest worden, terwijl de moord werd ingeleid door een moordaanslag door Wolf zelf op deze Van Hasselt. Als je een moordaanslag pleegt, weet je vrijwel zeker meer over de achtergronden van de moord.
Getuigenverklaringen en Ton Wolf hebben het over twee mannen die na de besprekingen in het huis van Dumont samen naar het grasveldje voor café Petit Bodega lopen en daar gaan staan praten. Dan lopen de verklaringen uiteen.
Wolf zegt dat de twee mannen Sweerts en Bakhuijs zijn, Sweerts aan Schallenberg een sigaret aanbood en dat Schallenberg na een paar seconden op de grond viel, waarna Sweerts en Bakhuijs vervolgens Schallenberg in het water sleepten. Sweerts zou uit zijn geweest op de papieren over de bijeenkomsten in het Carlton en Victoria Hotel QQwaar Schallenberg de hand op had weten te leggen. Het was een verslag van een bespreking tussen Harster en Jaap Burger, die als Engelandvaarder in Londen zat (hoe Burger kans zag tussen Londen en Den Haag op en neer te reizen is onbekend).
Andere getuigen, waarbij Van Nieuwenhoven, zeggen dat de twee mannen Sweerts en Van den Heuvel zijn, er onenigheid ontstond en vervolgens een handgemeen, waarna Schallenberg op de grond viel en Van den Heuvel Schallenberg in het water sleepte. Van den Heuvel zou boos zijn geweest op Schallenberg, omdat die in 1944 aanwezig was geweest bij de arrestatie van een broer van Van den Heuvel, die probeerde te vluchten en aan het schot overleed. In een document in het archief Cees Wiebes (bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam) heb ik gelezen dat Schallenberg bij het handgemeen QQ bij de hals gegrepen werd, waarna Schallenberg na enkele seconden in elkaar zakte (helaas heb ik de vindplaats niet opgeschreven, omdat ik het belang van de opmerking toen niet inzag; waarschijnlijk in doos 7).
Aangezien je van een vergiftigde sigaret niet na enkele seconden in elkaar kunt zakken, lijkt de tweede versie het beste de gang van zaken weer te geven. Maar omdat in die tweede versie de tijdstippen niet kloppen en ook enkele andere zaken ook niet, lijkt het onwaarschijnlijk dat de inmiddels dode Van den Heuvel de dader was.
Mijns inziens paste Sweerts een techniek van silent killing toe, zoals hij in Oranienburg geleerd had en sleepte hij Schallenberg samen met Bakhuijs in het water. Een goed mogelijke techniek kan zijn geweest het dichtknijpen van de halsslagader, wat niet pijnlijk is, waarna je binnen een paar seconden bewusteloos op de grond valt: dit heet sinus carotidicus reflex. Er bestaat een getuigenverklaring dat Sweerts tijdens een handgemeen Schallenberg bij de hals greep, waarna Schallenberg een handvol seconden later op de grond viel.
Het anonieme document
Gebruikte afkortingen:
AIVD: Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (opvolger van BVD)
ARP: Anti-Revolutionaire Partij (protestantse partij opgegaan in CDA)
BBO: Bureau Bijzondere Opdrachten (Nederlandse organisatie in Londen die geheime agenten boven Nederland liet droppen)
BNV: Bureau Nationale Veiligheid (vervolgde politieke delinquente en oorlogsmisdadigers, maar was tegelijkertijd voorganger van BVD)
BVD: Binnenlandse Veiligheidienst (maakte vooral jacht op communisten en probeerde die het leven zuur te maken door ze bij werkgevers zwart te maken, hield zich op kleine schaal bezig met andere linkse partijen, rechtsextremisten, spionnen en bezoekers uit Oost-Europa)
CDA: Christen Democratisch Appèl (Fusie partij van protestantse en katholieke partijen)
CHU: Christelijk-Historische Unie (protestantse partij opgegaan in CDA)
CIA: Central Intelligence Agency (Amerikaanse geheime dienst, die er gewoonte van maakt om in veel landen onwelgevallige zowel democratische als ondemocratische regimes omver te werpen en tegelijkertijd een hele reeks totalitaire gewelddadige regimes laat zitten)
CPN: Communistische Partij van Nederland
DDET: Door De Eeuwen Trouw (organisatie voor onafhankelijkheid van de Zuid-Molukken; daar woonden veel mensen die in het KNIL gediend hadden en daarin mee hadden gevochten tegen de Indonesische onafhankelijkheid.
GDN: Geheime Dienst Nederland (in Den Haag was een afdeling die onder leiding van Zwolsman los van de landelijke organisatie kwam te staan en die in samenwerking met BBO en de Sicherheitsdienst de Nederlandse organisatie Weerwolf tot stand bracht)
GS III: Generale Staf afdeling III (vooroorlogse organisatie die in nauwe samenwerking met de Gestapo het communisme bestreed, was ter camouflage bij het leger onder gebracht)
IKK: Internationale Kriminalpolizeiliche Kommission (vooroorlogse Europese organisatie ter bestrijding van het communisme; tijdens de oorlog organiseerde de Duitse leiding het uitroeien van Joden, zigeuners en communisten)
KLM: (Koninklijke Luchtvaart Maatschappij
KNIL: Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (dit leger vocht te behoeven van de Nederlandse kolonisator tegen de onafhankelijkheid van Indonesië en beging veel uiterst wrede oorlogsmisdaden)
KVP: Katholieke Volkspartij (opvolger van RKSP, katholieke partij opgegaan in CDA)
LO: Landelijke Organisatie voor steun aan onderduikers (samenwerkingsverband van diverse verzetsorganisaties)
MI5: Military Intelligence, Section 5
NOI: Nederlandsch Oost Indië
NSB: Nationaal-Socialistische Beweging (fascistische partij onder leiding van Mussert; de term ‘socialistisch’ is in Duitsland bedacht, omdat het oorspronkelijk populair onder de Duitse bevolking was, maar in de praktijk was het een felle bestrijder van alles wat met socialisme te maken had)
NSDAP: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (fascistische partij van Hitler)
NSNAP: Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij (concurrent van NSB)
NV: Naamloze Vennootschap
O&I: Operatiën en Inlichtingen (opvolger van SOAN, strikt geheime stay-behind organisatie)
OD: Ordedienst (organisatie aan het begin van de bezetting opgericht die wapens verzamelde om na een Duitse nederlaag de ‘orde’ te bewaren, maar wilde eigenlijk een rechtse dictatuur vestigen. De OD stond in nauw contact met BBO in Londen. Sommige leden van de Ordedienst heeft tegen de oorspronkelijke bedoelingen in wel wat verzet gepleegd in de vorm van spionage en bomaanslagen).
POD: Politieke Opsporingsdienst (politieonderdeel dat oorlogsmisdadigers en collaborateurs opspoorde en hun activiteiten vastlegde)
PvdV: Partij voor de Vrijheid (liberale partij vlak na de oorlog gesticht, is opgegaan in de VVD; de huidige PVV is er naar vernoemd; de SOAN werd door PvdV-leider Stikker gesticht)
RKSP: Rooms Katholieke Staatspartij (voorganger van de KVP)
RVV: Raad van Verzet (samenwerkingsverband van verzetsorganisaties, waarin communisten een belangrijke rol speelden; vanwege de grote communistische inbreng weigerden veel verzetsorganisaties er aan deel te nemen; de fel anticommunistische Ordedienst deed wel mee met het oogmerk gegevens over communisten te verzamelen, wat de basis voor de BVD werd)
SDAP: Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (voorganger van de PvdA)
SOAN: Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland (voortzetting van de Dienst Hacke-Elsinga; was onderdeel van de PvdV en vervolgens van de VVD; het werd een anticommunistische organisatie genoemd, maar was in de praktijk een criminele organisaties die ging gepaard met enorme roofpartijen en enkele moorden in eigen kring)
SOE: Special Operations Executive (Britse geheime dienst)
SS: Schutzstaffel (paramilitaire organisatie, die tijdens de oorlog een deel van het Duitse leger was en op grote schaal oorlogsmisdaden pleegde; de organisatie was berucht om zijn wreedheden en moorlust, de leden kregen een opleiding in onmenselijk optreden)
UFA: Universum Film AG (filmmaatschappij die een propagandamedium voor Hitler werd, berucht om zij antisemitisme)
VVD: Vereniging voor Vrijheid en Democratie (liberale partij, de SOAN was er nauw mee verbonden)
WA: Weerbaarheidsafdeling (ordedienst van de NSB, die straatterreur tegen vooral Joden uitoefende)
De bij de namen hieronder genoemde organisatie Bouwkas was een financieel bedrijf, waarvan het bestuur het voornemen had om het om te vormen tot een particuliere Inlichtingendienst. Uit strategische overwegingen was het gevestigd in het pand Javastraat 70, wat een directe buur van de Binnenlandse Veiligheidsdienst was.
In het document genoemde namen:
Aarts, Johannes Wilhelmus Marie, Den Haag 2-9-1904
Woonachtig: Anna Paulownastraat 25 A, Den Haag
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Abspoel, Johannes Jacobus (Koos), Den Haag 4-12-1907, KLM-vlieger
Woonachtig: Legmeerstraat 272 B, Amsterdam
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hoogst waarschijnlijk betrokken bij de smokkel van diamanten naar Noord-Amerika (waarde nu omstreeks 1 miljard Euro). Toen in Prestwick een KLM-vliegtuig neerstortte werden in de weilanden grote hoeveelheden diamanten gevonden en tussen de wrakstukken lag en busje diamanten. Na een paar dagen mochten de kranten er niet meer over schrijven. De diamanten behoorden vrijwel zeker toe aan de erfgenamen van in Auschwitz en Sobibor vermoorde Joodse diamantairs. Er waren ook nog een enkele onbekende KLM-stewardessen bij de smokkel van diamanten betrokken. Hij was bevriend met prins Benhard.
Akkermans, T.
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Alsem, Hendricus Maria Antonius, Den Haag 19-5-1902, Filmer, restauranthouder
Woonachtig: Bosch 11 (Chateau Bleu)
Keren genoemd: 5
Toelichting: Hij werd vanwege oplichting uit Nederlands Indië verwijderd. In zijn restaurant Chateau Bleu werden veel ontmoetingen gehouden tussen enerzijds Duitse spionnen en anderzijds hoge ambtenaren, hoge legerofficieren zoals Petrus Hamer en leden van de Haagse Politie Inlichtingendienst; volgens de Inlichtingendienst werkte hij voor de Duitse regering. Na de Duitse inval was hij inkoper voor de Sicherheitsdienst en hield zich bezig met zwarte handel. Hij hield vaak drinkgelagen waaraan onder anderen Wensky aan deelnam. Op Dolle Dinsdag richtte hij de zogenaamde verzetsgroep Korps Karel Doorman op, die niet meer was dan een verzameling namen van jongens van een leerlingenlijst van het Haagsch Lyceum. Enkele dagen later werd hij door Zwolsman gevangen gezet in o.a. de Ursulakliniek bij Hoelen en het kantoor van Jan Haakman. Hij verraadde waard de Duitse deserteur Hillesheim ondergedoken zat. Tussen gevangenschappen door werd hij ernstig ziek door een maagperforatie en buikvliesontsteking in een ziekenhuis opgenomen. Na de oorlog kreeg hij een baantje bij de filmdienst van de Generale Staf van het leger om documenten te fotograferen. Ondanks zijn collaboratie en zijn niet-bestaande verzetsgroep Karel Doorman
Bakhuijs, Elisa Hendrik (Beb), Den Haag 17-4-1909, Sigarenwinkelier
Woonachtig: Groot Hertoginnelaan 26, Den Haag
Keren genoemd: 5
Toelichting: Hij was voor de oorlog een beroemd voetballer. Hij woonde bij Dumont in huis. Hij was Sweerts behulpzaam om de bewusteloze Schallenberg in het water te slepen.
Bakker, Franciscus Gerardus Antonius, Den Haag, 15-4-1915, Politieman, koopman
Woonachtig: Parkstraat 31, Den Haag
Keren genoemd: 2
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Wordt door Wolf ‘berucht’ genoemd. Hij was betrokken bij de bomaanslag op Sint-Nicolaasavond op F.G.J. Boer, waardoor drie mensen om het leven kwamen. De zenuwarts Johannes Benedictus van der Weijden wilde hem onderzoeken op toerekeningsvatbaarheid, wat een mooie uitweg zou zijn bij een eventuele rechtszaak.
Balder
Keren genoemd: 1
Toelichting: Nederlands militair die (samen met Piela) na het bombardement op Rotterdam drie Duitse militairen liet doodschieten.
Beelaerts van Blokland, Cornelis Hendrik, 25-7-1911, Advocaat
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was commissaris van de Bouwkas. Hij was een zwager van Siebren Erik Hazelhoff Roelfzema.
Beer, Pieter Jacobus de, Rotterdam 28-19-1919
Woonachtig: Rochussenstraat, Rotterdam
Organisaties: QBBO, SOAN
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij maakte tijdens de oorlog deel uit van de spionagegroep Erkens. Hij werd in november 1942 gearresteerd en in Haaren opgesloten. Hij had tijdens de oorlog radiocontact met BBO in Londen. Na de veroordeling van Elsinga nam hij samen met Van Gemerden en Groenewoud de leiding over SOAN over.
Beijersbergen van Henegouwen, C.
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Beljouw, Leonardus Hubertus Gerardus van, Den Haag 26-9-1908, Politieagent
Woonachtig: Van de Veldestraat 55, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 43
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was bevriend met de tandarts Hendriks. Hij was een informant van Wooning.
Bemmelen van
Keren genoemd: 1
Benten, Henderikus Sijtze Eelke.van, Leiden 1-9-1920
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 4
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was een smokkelaar. Hij was directeur van de Bouwkas.
Beu, Tom de
Keren genoemd: 1
Bleijs, Ludo, Gorinchem 17-10-1906
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was tijdens de oorlog lid van de LO in Roermond. Hij vluchtte in 1944 naar Engeland, waar hij felle kritiek op Raad van Verzet uitte. Was na de oorlog lid van de katholiek georiënteerde anticommunistische misdaadorganisatie Witte Cel, die met de SOAN concurreerde. Hij kwam om het leven doordat zijn auto een klapband kreeg en van een dijk reed. De auto was in onderhoud bij Nico Jongerius in Utrecht; het ongeluk wordt door velen als moord beschouwd.
Bodde, Th.
Keren genoemd: 5
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij werd door de Duitse bezette als beheerder van het Philips-concern aangesteld. Er werd in 1944 een plan bedacht om Nederland neutraal te verklaren, waarbij Bodde als ‘Leider’ zou worden aangesteld in plaats van de zich onmogelijk gemaakte Mussert.
Boer, Hendrik de, Hoorn 15-01-1888, Advocaat
Woonachtig: Goudenregenstraat 146, Den Haag
Keren genoemd: 9
Toelichting: Hij had tijdens de oorlog goede contacten met de Sicherheitsdienst (o.a. met Munt) en gebruikte die om welgestelde Nederlanders vrij te krijgen, vermoedelijk tegen betaling tegen van een forse som (5.000 gulden). Hij gaf aan Leemhuis van de Documentatiedienst informatie over de Ordedienst. Hij voerde begin 1945 besprekingen met de Sicherheitsdienst. Aan het eind van de oorlog schreef hij zijn kennis over collaborateurs, zwarthandelaren, politiemannen, Sicherheitsdienstmannen en V-mannen op in een zwart boekje dat hij wilde gebruiken om zelf vrij te blijven. Dit was bekend geraakt en De Boer werd vermoord en het boekje in handen viel van de politie-inspecteur Van der Spek van de Inlichtingendienst, waarna het spoorloos verdween.
Bol, Bastiaan, Hendrik Ido Ambacht 22-11-1913, Directeur van Nieuwe Haagsche Courant
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was financieel directeur van de DDET-organisatie in Nederland; hij stelde Sweerts aan voor acties die de DDET ondersteunden. Siebren Erik Hazelhoff Roelfzema was werknemer van hem, deze werkte ook nauw samen met Sweerts.
Boon, Hendrik Nicolaas van, Rotterdam 23-8-1911, Secretaris-generaal van Buitenlandse Zaken
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Bos, Willem, (vermoedelijk: Rotterdam, 5-4-1904, Letterzetter)
Organisaties: SOAN, BVD
Keren genoemd: 3
Toelichting: Hij zou doctorandus economie zijn. Hij was voor de oorlog informant van de Rotterdamse Politie Inlichtingendienst. Hij heeft een oorlogsverleden dat zorgvuldig geheim is gehouden. Hij was ‘secretaris’ van Adriaan Visser, die eerst burgemeester in Zeist en daarna van Den Haag werd, waarbij Bos mee over ging. Bos beheerde het vermogen van de collaborateur Bonté; hij verduisterde 30.000 gulden. Bos werd lid van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Bos was nauw betrokken bij de diefstal van gelden door Visser. Hij verklaarde tijdens een rechtszaak dat het geld bestemd was voor een internationaal inlichtingendienst netwerk, wat niet anders dan Weerwolf kan zijn geweest. Hij werd na hoger beroep tot vijf maanden veroordeeld. Daarna trad hij in dienst van een Belgische geheime dienst en kreeg voor zijn activiteiten daarvoor een hoge Belgische onderscheiding.
Bosch, Beertje van den
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was lid van de smokkelaarsbende van Henssen. Hij werd in 1950 door de politie in Parijs op de vlucht is doodgeschoten.
Bouten, Andreas George, 5-8-1888, Journalist
Woonachtig: Verhulststraat 81, Den Haag
Keren genoemd: 5
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Was lid van de Algemeene Nederlandsche Fascistenbond van Jan Baars. Hij werkte vanaf 1934 voor het Vlaams Nationaal Verband. Hij was informant voor GS III. Hij was voor de oorlog spion voor Duitsland en werd daarom op 3 mei door de Nederlandse regering geïnterneerd, maar na de Nederlandse capitulatie vrijgelaten. Tijdens de oorlog was hij informant voor Helmuth Pröbsting van de Sicherheitsdienst, die de leiding had over de op Zorgvliet gevestigde stay-behind-organisaties Jagdverband Nordwest en Wehrwolf. Hij woonde aan in de vlakbij Zorgvliet gelegen Alexander Gogelweg 1. Hij schreef rapporten over communisten en Joden. Hij mocht komen eten in de Willemsparkflat bij Friedrich Frank. Hij gaf na de oorlog informatie aan Zaaijer. Hij werd tot 9 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Bree, Piet de
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Brendel, E.C., Journalist
Woonachtig: Middellaan 11, Bilthoven
Keren genoemd: 2
Brobbel Dorsman, Helene Clasine, Gouda 19-5-1912
Woonachtig: Boekhorststraat, Den Haag
Keren genoemd: 1
Bronk, Gerrit Marinus, Rotterdam 2-8-1915
Woonachtig: Jan Blankenstraat 115, Den Haag
Keren genoemd: 15
Toelichting: Hij was lid van de smokkelbende van Henssen.
Bronstring, Franciscus Antonius, Den Haag 23-8-1915, Ingenieur
Woonachtig: Ernst Casimirlaan 31, Den Haag
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij woonde in hetzelfde pand als de Sicherheitsdienst-informant Porm, terwijl hij lid was van de Ordedienst. Van Hasselt werd bij hem geïntroduceerd door de later vermoorde advocaat Hendrik de Boer. Hij bekende in 1947 de moord op Just van Hasselt.
Brouwer
Keren genoemd: 1
Campagna
Keren genoemd: 7
Toelichting: Hij was inkoper voor de Wehrmacht en daardoor actief op de zwarte markt.
Canaris, Wilhelm
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij nam in 1920 deel aan de Kapp-Putsch die beoogde de democratisch gekozen regering omver te werpen en een extreemrechtse dictatuur te vestigen. In de dertiger jaren kreeg hij de leiding over de Duitse contraspionage. In 1943 legde hij contact met de westelijke geallieerden met het voorstel om de oorlog te beëindigen en gezamenlijk tegen de Sovjet Unie te vechten; de Britten wilden wel, maar de Amerikanen niet. In 1944 werd hij gearresteerd vanwege vermoede betrokkenheid bij de aanslag op Hitler. In 1945 werd het bewijs gevonden in zijn in een brandkast ontdekte dagboeken. Hij werd ter dood veroordeeld en opgehangen.
Cleveringa, Rudolph Pabus, Appingedam 02-04-1894, Jurist, hoogleraar
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij protesteerde in 1940 tegen het ontslag van Joodse collega’s.
Colijn, Hendrikus, Haarlemmermeer 22-06-1869, Militair, politicus
Organisaties: ARP
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij beging als militair in Nederlands Indië ernstige oorlogsmisdaden door krijgsgevangenen en zelfs zuigelingen dood te schieten. Hij was voorman van de ARP en was voor de oorlog meerdere keren minister-president. Hij werd door de Duitse bezetter nar een klein plaatsje in Duitsland verbannen, waar hij is overleden.
Comte, Willy le, Amsterdam 7-7-1907, Journalist
Woonachtig: Obrechtstraat 61, Den Haag
Keren genoemd: 20
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij zat na de oorlog enige tijd gevangen en raakt in de gevangenis bevriend met de oorlogsmisdadiger Harster, die verantwoordelijk was voor de moord op duizenden Nederlanders en met de extreemrechtse landverrader Bouten; hij vereerde deze twee misdadigers.
Cornelissen, Cornelia Petronella, Rotterdam 27-6-1908
Woonachtig: F.C. Dondersstraat 20, Utrecht
Keren genoemd: 2
Toelichting: Zij is voor of tijdens de oorlog gescheiden van Johan Daniël Daudey. Partner van Mucke. Zij wist na de dood van Mucke in Duitsland zijn vermogen buiten zicht te werken van Nederlandse autoriteiten, die het in beslag wilden nemen.
Dal, Albertus Johannes Maria van, Tilburg 26-11-1904, Advocaat
Woonachtig: Laan van Meerdervoort 52, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij voerde begin 1945 besprekingen met de Sicherheitsdienst.
Daudeij, Johan Daniël, Voorschoten 18-11-1899, Koopman
Woonachtig: Jan Blankenstraat 54, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij is voor of tijdens de oorlog gescheiden van Cornelia Petronella Cornelissen. Kocht op de zwarte markt voor een miljoen gulden aan goederen voor Mucke. Er werden tegen hem diverse processen-verbaal opgemaakt in zake beroving (meerdere malen), oplichting, inbraak, valsheid in geschrifte en bedrieglijke bankbreuk.
Dekker, Johan, Rijksrechercheur
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was lid van de Politieke Inlichtingendienst. Had veel contact met Schallenberg. Schrijft in rapport dat mr. Burger in Victoria hotel was.
Delfos, Abraham, Delft 29-10-1896, Drukker
Woonachtig: Scheepmakersstraat 5, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was bij de oprichtingsvergadering van SOAN en werd plaatsvervangend voorzitter. Drukte uitgave van SOAN
Dien, Teunis Jacobus van, Den Haag 16-4-1907, Politieagent
Woonachtig: Citroenstraat 14, Den Haag
Keren genoemd: 1
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Deed in 1945 onderzoek op Zwolsman een auto reed opzettelijk op hem in en hij raakte ernstig gewond.
Dobe van der Kuil, William, Velp 2-9-1916, Advocaat
Woonachtig: Leidschendam
Keren genoemd: 3
Toelichting: Stookte als student tijdens oorlog illegaal jenever, ging na oorlog veel om met Münninghof. Hij was in de jaren vijftig advocaat van Raymond Westerling en bevriend met Pieter Menten.
Dolder, Willy den
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was medewerker van de Bouwkas
Donk, Dirk van, Lekkerkerk 15-4-1908, Politieagent
Woonachtig: Hulshorststraat 78, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 64
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij had een goede verstandhouding met Sicherheitsdienstmannen Horack en Wensky. Hij werd op 7 mei 1945 door Van der Spek gearresteerd.
Doorn, Hendrikus Wilhelmus van
Woonachtig: Rösener Manzstraat 68, Rotterdam
Keren genoemd: 1
Duitemeijer, Willem (Siem), Rotterdam 6-8-1914
Woonachtig: Vlierboomstraat 457.Den Haag
Keren genoemd: 3
Toelichting: Verdiende tijdens oorlog veel geld met zwarte handel. Na oorlog wegens collaboratie gearresteerd, maar weer vrijgelaten. Hij was directeur van het Nederlands Recherche Bureau. Hij was aanwezig bij de besprekingen in huis van Dumont Groot Hertoginnelaan 26 tussen Schallenberg en leden van SOAN, waarna Schallenberg vermoord werd. Hij was met Sweerts en Wolf in Petit Bodega vlak voor moord Schallenberg.
Dumont, Gerrit Jan, Arnhem 6-11-1907, Uitgever
Woonachtig: Groot Hertoginnelaan 26, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 19
Toelichting: Eigenaar van uitgeverij De Hofstad. Hij verdiende veel aan zwarte handel. Hij woonde aan de Groot Hertoginnelaan 26, hoofdkwartier van SOAN, waar Schallenberg in de nacht waarin hij vermoord werd een bespreking had met leden van SOAN. Het pand was hoofdkwartier van SOAN en lag vlak bij Zorgvliet waar tijdens de oorlog de stay-behind organisaties Jagdverband Nordwest en Wehrwolf waren gevestigd. Hij werd na de oorlog veroordeeld wegens zwarte handel tijdens de oorlog.
Edelman, Douane-recherche
Keren genoemd: 9
Einthoven, Louis, Soerabaja (NOI) 10-3-1896
Woonachtig: Rozenburglaan 26, Rotterdam
Keren genoemd: 3
Was hoofdcommissaris van Rotterdam. Stond bij Duitse inval op Duitse lijst van contacten voor Duitse spionnen. Directeur Bureau Nationale Veiligheid.
Elsinga, Tjerk, Sneek 20-7-1903, Redacteur
Woonachtig: Hulshorststraat 178, Rotterdam
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 78
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was op de achtergrond betrokken bij de moord op Kitty van der Have. Hij was medestichter van de dienst Hacke-Elsinga, die over ging in de SOAN. De SOAN had vier Liberty-schepen varen waarop geroofde goederen naar het buitenland werden vervoerd. Hij werd na de oorlog gearresteerd vanwege de verdenking als POD-ambtenaar bezittingen van politieke delinquenten te hebben verduisterd. Hij werd in 1949 gearresteerd vanwege smokkel- en chantagepraktijken.
Elzas, Abraham Samuel, Borculo 22-7-1910
Woonachtig: Adelheidstraat 14, Den Haag
Keren genoemd: 1
Engelsen, Johannes den (Jan), 31-3-1901, Bedrijfsleider chemische wasserij
Woonachtig: Prinses Mariannelaan 138, Voorburg
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hillesheim dook bij hem onder.
Frank, Otto Friedrich, Lugethal (Duitsland) 4-4-1910
Woonachtig: Zeestraat, Den Haag
Keren genoemd: 14
Toelichting: Ondergeschikte van Joseph Schreieder van de Duitse contraspionage. Organiseerde Silbertanne-moorden. Schakel in Spiel GDN met BBO. Leverde veel mensen om te fusilleren. Intensief betrokken bij chantagespel van Hillesheim en Luurssen. Chef van Zwolsman, eiste deel van winst zwarte handel door Zwolsman.
Frederiks, Karel Johannes, Middelburg 10-02-1881, Secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken
Woonachtig: Frederik Hendriklaan 16, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Werkte nauw samen met Duitse bezetter. Liet onderzoek don of communistenjager Crabbendam geen Joodse voorouders had om hem tot hoofdinspecteur te kunnen bevorderen.
Gemerden, Frits Adriaan van, Rotterdam 17-10-1904
Woonachtig: Vlierboomstraat 563, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was verre familie van Münninghof. Na de veroordeling van Elsinga nam hij samen met Groenewoud en De Beer de leiding over SOAN over.
Goebbels, Paul Joseph (Paul Joseph), Rheydt (Duitsland) 29-10-1897, Reichsminister van Voorlichting en Propaganda
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij werd berucht vanwege zij fanatieke toespraken en antisemitisme.
Grevelink, Johannes, Assen 30-01-1897, Inspecteur van politie
Woonachtig: Julianastraat 27, Rijswijk
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hoofd Vreemdelingendienst
Greven, Hendrik, Steenwijk 1-5-1911
Woonachtig: Vreeswijkstraat 391, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Redacteur Nieuwe Haagsche Courant
Groeneveld, Gregorius Leonardus Johannes, Rotterdam 5-3-1904Organisaties: Landsknechten
Keren genoemd: 1
Groenewout, Johan Reinoud van ’t, Rotterdam 7-9-1897, Directeur van fabriek Teleflex van huistelefoons
Woonachtig: Stevinstraat 316, Den Haag
Keren genoemd: 12
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Na de veroordeling van Elsinga nam hij samen met Van Gemerden en De Beer de leiding over SOAN over.
Grondel, Frederik Cornelis, Amsterdam 30-12-1883, Reiziger
Woonachtig: Willem van Outhoornstraat 16, Den Haag
Organisaties: NSB, SOAN
Keren genoemd: 6
Toelichting: Voor de oorlog stond op zijn kaart in het bevolkingsregister dat aan niemand enige inlichtingen mogen worden verstrekt. Hij werd bij de staatsrecherche weggezuiverd vanwege zijn lidmaatschap van de NSB.
Groot, Jan Arie de (Jos)
Woonachtig: Chrispijnlaan 11, Rotterdam
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij had een functie bij de Heineken Brouwerij. Bijnaam was Jos de Killer. Hij was vier maanden lang de chef van de Politieke Opsporingsdienst. Hij was betrokken bij de moord op Kitty ten Have; hij werd tot drie maanden voorwaardelijke gevangenisstraf veroordeeld. Hij was een medewerker van Elsinga. Zijn naam werd in verband gebracht met een aantal naoorlogse moorden. Hij was betrokken bij de smokkelpraktijken van Henssen.
Haakman, Jan, Weesp 06-08-1899
Woonachtig: Regentesselaan 357, Den Haag
Keren genoemd: 8
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Filmer. V-Mann voor Sicherheitsdienst. Hij kreeg van Schreieder een Waffenschein met bijbehorend wapen. Was betrokken bij chantagespel van Hillesheim. Was na de oorlog betrokken bij het smokkelen van juwelen.
Hacke, Aart Hendrik Willem, Amsterdam 10-5-1893, Tweede Kamerlid voor Prtij van de Vrijheid
Woonachtig: Bronovolaan 14, Den Haag
Organisaties: PvdV, SOAN, VVD
Keren genoemd: 5
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Richtte na oorlog Volksweerbaarheid, soort WA om tegen linkse groepen te vechten. Hij was medestichter van de dienst Hacke-Elsinga, die over ging in de SOAN. Hij was bij de oprichtingsvergadering van SOAN. De SOAN had vier Liberty-schepen varen waarop geroofde goederen naar het buitenland werden vervoerd. Tweede Kamerlid voor Partij van de Vrijheid. Werd meteen lid van VVD.
Hanken, Gerhard, Rotterdam 16-1-1901, Hoofdcommissaris van politie
Woonachtig: Pomonaplein 29, Den Haag
Keren genoemd: 12
Toelichting: Was in 1940-1941 onder Crabbendam chef bij het onderdeel Inlichtingendienst van de Documentatiedienst. Hij arresteerde de Geus Elders die later door Anton van der Waals vermoord werd. Gaf leiding aan opsporen communisten in 1941 (97 doden).Hij werd na de oorlog commissaris van Den Haag. Zijn personeelsdossier is verdwenen uit het politiearchief, wat een aanwijzing is dat er kwalijke zaken uit de oorlogstijd in staan. Sprak na oorlog regelmatig met Wolf; sprak met hem af dat Wolf bijgevoegd rapport zou schrijven.
Harster, Wilhelm, Kelheim (Duitsland) 12-7-1904, General-Leutnant der Polizei und SS-Gruppenführer
Keren genoemd: 6
Toelichting: Gaf leiding aan de gehele Aktion CPN (400 doden). Hij gaf opdracht om politieke tegenstanders in concentratiekampen op te sluiten. Hij was verantwoordelijk voor het Oranjehotel en de kampen Amersfoort, Lager Schoorl, St. Michiels Gestel, Haaren en Westerbork. In Italië betrokken bij de executie van 70 Italianen. SS-Obergruppenführer. Hij was aanwezig bij de besprekingen in Amsterdam tussen geheime agenten uit Duitsland, Groot Brittannië, Verenigde Staten en Nederland over tot stand brengen van stay-behind-organisatie Weerwolf. Werd in 1956 Oberregierungsrat in Beieren; uitlevering aan Italië werd geweigerd.
Haspel, Lourens Leendert van den, Rotterdam 28-10-1899
Woonachtig: Rotterdam
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Hasselt, Justinus Johannes van (Just), Rotterdam 14-3-1903
Woonachtig: Abrikozenstraat 42, Den Haag
Keren genoemd: 3
Toelichting: Hij was de zoon van de eerste coach Nederlands voetbalelftal Kees van Hasselt. Hij werd bedrijfsleider van het bedrijf van Vrijenhoek, toen die gevangen zat en was daarmee verantwoordelijk voor productie van militaire goederen voor de Luftwaffe via de Warsitz Werke in Amsterdam. Na terugkeer van Vrijenhoek werd hij ontslagen, omdat hij met de boekhouding had geknoeid. Hij was korte tijd lid van de SS. Antonius Wolf pleegde een moordaanslag op hem, eerste schot in arm, bij tweede schot gericht op hoofd ketste wapen. Hij werd naar ziekenhuis Westeinde gebracht. Zwolsman kwam in uniform van de Sicherheitsdienst naar het ziekenhuis en ontvoerde hem en bracht hem naar de Ursulakliniek waar Hoelen directeur was. Op 7 april gaf Zwolsman opdracht Van Hasselt om het leven te brengen. Hij werd enigszins bedwelmd met morfine en toen werd een verhoor afgenomen, om een rapport te schrijven om zich na de oorlog vrij te kunnen pleiten. Het verhoor werd afgenomen door Edmund Wellenstein en Bronstring. Daarna werd Van Hasselt met een overdosis morfine vermoord. Het lijk werd in de kelder van de Ursulakliniek begraven. Het werd een later stiekem opgegraven en elders op het terrein van de kliniek begraven. Op 8 januari 1946 middernacht werd hij opnieuw opgegraven, wat er daarna met het lichaam is gebeurd is onbekend. Het kwam Sanders ter ore dat er opgravingen in de Ursulakliniek waren geweest en deed schriftelijk navraag. Hij kreeg als antwoord dat het om achtergebleven munitie ging en deed geen verder onderzoek.
Have, Christina Adriana van der (Kitty), 5-4-1920
Woonachtig: Russischestraat 68 A, Rotterdam
Keren genoemd: 2
Toelichting: Zij maakte deel uit van een knokploeg die gespecialiseerd was in roofovervallen te eigen bate. Bij een vreemd incident met de Sicherheitsdienst werd een lid van de knokploeg doodgeschoten. Kitty werd na de oorlog van verraad beschuldigd, ontvoerd, naakt gemarteld en door verdrinking in een wasbak om het leven gebracht. Bij politieonderzoek kwamen er aanwijzingen naar voren dat ze vermoord werd omdat ze teveel wist over roofovervallen (stunten) door de groep. De rechtszaak naar aanleiding van de moord op haar werd de aanleiding om de SOAN op te heffen, maar ging door als Operatiën en Inlichtingen (de Binnenlandse Veiligheidsdienst werkte in opdracht van de minister al samen met SOAN).
Hendriks, Willem Herman, Amsterdam 15-1-1905, Tandarts
Woonachtig: Anna Paulownastraat 64, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 16
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Toen hij door justitie gezocht werd, dook hij bij Arnoldus Wolf onder.
Henssen, Peter Louis, Schinnen 20-10-1893, Parfumeriehandelaar
Woonachtig: Noordmolenstraat 74, Rotterdam
Keren genoemd: 12
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was bevriend met zowel Herbert Wölk, leider van de Rotterdamse Sicherheitsdienst, als met Tjerk Elsinga; hij fungeerde als intermediair bij onderhandelingen tussen deze twee. Hij verdiende miljoenen guldens met handel met de bezetter. Hij was op de achtergrond betrokken bij de moord op Kitty van der Have. Hij beheerde een bordeel en werd daarom vanwege zijn beroep ‘parfumpooier’ genoemd. Hij leidde een smokkelorganisatie die voor SOAN werkte. In 1949 wilde hij 100.000 gulden betalen voor een partij effecten die Jongerius illegaal verkregen had.
Hessel, Teunis, Utrecht 26-5-1920
Woonachtig: Melis Stokelaan 390, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Hillesheim, Fritz Rudolf
Woonachtig: Regentesselaan 16.Den Haag
Keren genoemd: 5
Toelichting: Hij was lid van de Sicherheitsdienst. Zijn chef was Oskar Wensky. Hij werkte officieel aan de bestrijding van zwarte handel. Hij moest tipgevers geld uitbetalen, maar stak het meeste geld in eigen zak. Hij bracht bij zwart handelaren in beslag genomen goederen via handlangers op de zwarte markt. Hij was bij de Sicherheitsdienst het centrale figuur in het afpersen van jongvolwassenen, die een licht vergrijp hadden gepleegd, met welgestelde ouders die zich konden laten vrijkopen voor 5.000 gulden onder bedreiging dat ze anders naar een concentratiekamp werden gestuurd. Zwarthandelaren konden zich voor het tienvoudige vrijkopen. De verdiensten belegde hij in juwelen en de aankoop van in beslag genomen Joodse woningen. Hij wilde na de oorlog in Nederland blijven en dook daarom op Dolle Dinsdag onder met medeneming van voor collega’s belastende documenten, o.a. bij Jan den Engelsen en het laatst bij Van Dam in de Heerenstraat in Voorburg. Hij bracht een deel van zijn geld en juwelen onder bij Vrijenhoek. De Sicherheitsdienst gaf Zwolsman opdracht om Hillesheim op te sporen, waarvoor Zwolsman 40.000 gulden kreeg en bovendien in beslag genomen gelden, juwelen en eigendomspapieren van huizen mocht behouden. Zwolsman vond hem bij Van Dam boven de suitedeuren nadat Alsem zijn onderduikadres had verraden. Hij werd wegens desertie in Oxerhof opgehangen.
Hillesheim-Grinberg, Charlotte Auguste (Lotte)
Woonachtig: Regentesselaan 16.Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Zij verbleef tegen de Duitse regels in bij haar echtgenoot in Nederland. Zij bracht verschillende keren juwelen naar een bergplaats in Duitsland en kreeg daardoor de bijnaam juwelen-Lotte. Zij verbleef na de oorlog enige tijd in de woning van Vrijenhoek.
Hirschfeld, Hans Max, Bremen 29-05-1899, Directeur-generaal van Handel en Nijverheid van het Ministerie van Economische Zaken
Woonachtig: Waalsdorperweg 143
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was dik bevriend met de na de oorlog vermoorde collaborateur Felix Guljé.
Hoekstra, Frans
Keren genoemd: 3
Hoelen, Eduardus Quirinus Hubertus Maria, Amsterdam 28-02-1896, Psychiater, zenuwarts, directeur van de door hem gestichte Ursulakliniek
Woonachtig: Nassaulaan 8
Keren genoemd: 6
Heeft BVD-dossier
Toelichting: De bedrijven van Zwolsman werden tijdens de ondergebracht in een N.V. met de naam ‘Nassaulaan’. Hij was dik bevriend met RKSP-leider Carl Romme. Was commissaris in de bedrijven van Zwolsman samen met vooroorlogse minister van defensie Dekkers. Hij kwam regelmatig op bezoek bij de Sicherheitsdienst in de Willemsparkflat. Hij bemiddelde bij de aanstelling van een criminele commissaris van politie uit Nijmegen (hij had iemand afgeperst door een ontvoering van diens zoon te ensceneren) als administrateur bij de bunkerbouw door Zwolsman bij een vliegtuigfabriek in Kassel; de commissaris had in 1934 een bloeddorstige moordlustige aanslag op 2000 communisten in Den Haag georganiseerd en werd daarvoor beloond met de benoeming tot commissaris in Nijmegen. Hij liet door BBO in Londen gedropte wapens onder bewaking van de Sicherheitsdienst in zijn kliniek opbergen voor een eventueel bloedbad onder de Haagse bevolking na de bevrijding. Hij stond toe dat Van Hasselt in zijn kliniek met morfine van de kliniek vermoord werd en liet het lijk in de kelder begraven en liet het een half jaar later wegewerken. Hij verborg na de oorlog tegen grove betaling collaborateurs (o.a. Pieter Menten) en gezochte Duitse oorlogsmisdadigers. Hij verborg in 1949 de gevluchte Haagse burgemeester Visser toen die betrapt werd op diefstal van minstens 50.000 gulden van een collaborateur dat door de overheid niet in beslag kon worden genomen doordat het in Zwitserland onder was gebracht. na de oorlog gaf hij aan kabinetsformateur Romme advies over een wet om koningin Juliana als psychiatrisch patiënt in de Ursulakliniek op sluiten.
Hoevers, Antoon Franciscus, Amsterdam 16-8-1913, Korporaal bij de politietroepen
Woonachtig: Kouderhorn 2, Haarlem
Keren genoemd: 6
Toelichting: Hij was een relatie van Schallenberg.
Hoogland, Anthony (Ton), Amsterdam 19-12-1915, Journalist
Woonachtig: Malle Molen 55 / 49
Keren genoemd: 18
Heeft BVD-dossier
Horack, Walter Julius
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was bij de Sicherheitsdienst belast met de bestrijding van zwarte handel. Hij had een goed verstandhouding met Van Donk.
Horst, Hendrikus Gerhardus ter (Henk), Lochem 28-07-1896
Woonachtig: Scheepmakersstraat 2, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 26
Toelichting: Eigenaar van confectiebedrijf. Hij woonde tegenover Dumont. Hij was de chauffeur van SOAN.
Houten, Marius Cornelis van, Gorinchem 10-11-1879, Marechaussee
Keren genoemd: 1
Toelichting: Bewaker van Huize Doorn waar de gevluchte Duitse keizer verbleef. Hij nam het initiatief tot de oprichting van de anticommunistische Internationale Kriminal Polizeiche Kommission(IKK) in 1923 die als voorloper van Interpol wordt beschouwd. In 1935 was hij aanwezig IKK-bijeenkomst waar tot een internationale zigeunercentrale werd besloten. In de gebouwen van de IKK werd in 1941 door de Duitse leiding van de IKK besloten tot de uitroeiing van Roma en Sinti. Dus Van Houten stond aan de basis van de massamoorden op miljoenen Joden, communisten en Roma en Sinti.
Hurk, Pieter Cornelis van der (Peter, Hurkos), Den Haag 21-5-1911, Artist
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 18
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Trad op onder artiestennaam Hurkos, telepaat. Hij was een smokkelaar.
Jansen, R., Journalist
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was werkzaam voor de Haagsche Courant.
Jongerius, Nicolaas Anthonius (Ome Ko), Jutphaas 09-04-1897, Directeur van automobielbedrijf
Woonachtig: Rijksstraatweg 15, Oudenrijn
Organisaties: NSB, Margriet, KVP, SOAN
Keren genoemd: 7
Toelichting: Hij was sympathisant van NSB en Zwart Front. Hij leverde tijdens de oorlog veel goederen aan de Wehrmacht en de Luftwaffe, waarmee hij miljoenen verdiende. Hij bouwde voor de oorlogsvoering aan het oostfront meer dan duizend brandweeraanhangwagens, een vergelijkbaar aantal panjewagens die door paarden getrokken moeten worden (nodig voor de modderwegen in Rusland). Hij werd daarvoor na de oorlog tot een jaar gevangenisstraf veroordeeld. Hij werkte in de zwarte handel samen met Schallenberg. Hij richtte onmiddellijk na de Duitse capitulatie de zogenaamde verzetsgroep Margriet op. De groep trok in het kantoor van Mucke en roofde daar van alles inclusief de inhoud van een kluis. Hij had de auto van pater Bleijs in onderhoud. Hij lichtte de Nederlandse regering voor honderdduizenden guldens op bij de verkoop van gereviseerde dumpauto’s. Hij beweerde tegenover Schallenberg dat hij een deel van de verdwenen aandelen van Mucke achterhaald had en vroeg hem te bemiddelen bij de terugverkoop aan Mucke. Na een onderhoudsbeurt verongelukte pater Bleijs dodelijk doordat de remmen niet werkten. Het ongeval werd door velen als moord beschouwd.
Kalf, Jan, Heemstede 3-4-1909, Inspecteur van politie
Woonachtig: Appelstraat 163, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was lid van de Haagse Politie Inlichtingendienst.
Kan, Johannes Benedictus, Nijmegen 18-05-1873, Lid Raad van State
Woonachtig: Cornelis Jolstraat 66, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was eind jaren twintig minister, daarna werd hij lid van de Raad van State.
Kellermann Deibel, Leonard George, Den Haag 15-5-1911, Directeur van Bouwkas
Woonachtig: Edisonstraat 59, Den Haag
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij zat tijdens de oorlog in dezelfde knokploeg (roofovervallen ten eigen bate) als Ton Wolf. Hij was mededirecteur van Bouwkas.
Kessler, Theodoor Jaques Bernard (Theo), Garoet (NOI) 11-10-1892, Landbouwkundig ingenieur
Woonachtig: Waalsdorperweg 33, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij werd in 1940 lid van de NSNAP. Hij trad in dienst van de Wehrmacht. Wilde landbouwinspecteur in de etnisch gezuiverde Oekraïne worden.
Kloppenburg, Pieter Jodocus Frederik, Den Helder 07-04-1894, Kantoorbediende
Woonachtig: Laan van Poot 184, Den Haag
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij werd voor de oorlog verschillende malen verdacht van verduistering en oplichting. Zat gedurende de oorlog in Tsjechië gevangen wegens deviezensmokkel. Hij was lid van het extreemrechtse Nationaal Reveil. Zijn echtgenote was lid van de NSB.
Kock, Willem Paul de, Kediri (NOI) 28-05-1899, Procuratiehouder
Woonachtig: Malakkastraat 125, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was bestuurslid van het extreemrechtse Nationaal Reveil.
Koningh, August Willem de, Geertruidenberg 11-3-1885, Inspecteur-generaal van politie
Woonachtig: Nassau Odijckstraat 26, Den Haag
Keren genoemd: 3
Toelichting: Hij had de leiding over de marechaussee. Hij zou in Amersfoort gevangen hebben gezeten en door bemiddeling van Mucke vrijgekomen zijn. Mucke gaf hem een baan bij de Noordsche Unie die zwarte handel bedreef en goederen verkocht aan het Reichsministerium Ost dat Nederlandse boeren in de Oekraïne wilde laten vestigen. Tegelijkertijd was de Zeistse burgemeester Visser (na de oorlog burgemeester van Den Haag) daar ook in dienst. Beiden noemden het na de oorlog ‘onderduiken’. Vervolgens ging De Koningh voor het Sonderkommando Frank werken en stelde een peloton marechaussees ter beschikking dat onder commando van de zakenman Zwolsman kwam. Het peloton nam goederen bij zwarthandelaren in beslag en verkocht het vervolgens op de zwarte markt, waarbij geweldige winsten gemaakt werden. De opbrengst moest met leden van de Sicherheitsdienst gedeeld worden.
Koolhoven, Sijtse Frederik Willem (Frits), Bloemendaal 11-1-1886, Vliegtuigbouwer
Woonachtig: De Kaag
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij werd in 1940 lid van de NSB.
Kooij, Leendert Johannes Antonius Cornelis van der (Leo, Henkie Plezier), Rotterdam 28-12-1904, Vertegenwoordiger
Woonachtig: Rotterdam
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 22
Toelichting: Hij werkte in Zeist samen Willem Adriaan Visser en diens secretaris Willem Bos. Hij was bij de oprichtingsvergadering van SOAN. Hij vloog in verband met smokkelpraktijken regelmatig naar Londen. Hij is op 19 mei 1949 waarschijnlijk na toediening van een vergif in een ziekenhuis opgenomen en daar overleden.
Kooij, L. v.d.
Keren genoemd: 1
Kooij-Sonneveld, Gesine van der, Rotterdam 16-12-1920, Juriste
Woonachtig: Rotterdam
Keren genoemd: 1
Koppert, Leonardus Arnoldus Marie, Den Haag 30-01-1885, Overste in het leger
Woonachtig: Obrechtlaan, Bilthoven
Organisaties: SOAN, Landsknechten
Keren genoemd: 10
Heeft BVD-dossier
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Oprichter van de extreemrechtse weerbaarheidsgroep Landsknechten. De leden kwamen voornamelijk uit de Ordedienst. Hij wilde in 1946 regering omver werpen en een regering onder leiding van prins Bernhard aan het bewind brengen, met als argument dat hij een communistische machtsovername wilde tegengaan; achteraf beweerde hij dat prins Bernhard hierin toegestemd had.
Korving, Johannes Jacobus, Den Haag 30-7-1916, Eigenaar koffiehuis
Woonachtig: Naaldwijkschestraat 1, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Echtgenoot van Rie Korving.
Korving-Schrijvers, Hendrika Pieternella Berendina (Rie), Den Haag 25-10-1912
Woonachtig: Naaldwijkschestraat 1, Den Haag
Keren genoemd: 29
Heeft BVD-dossier
Koster, Herman
Keren genoemd: 3
Toelichting: Hij was begin 1945 aanwezig bij een bespreking tussen Joseph Schreieder van de Sicherheitsdienst en leden van een knokploeg, waarbij afgesproken werd dat er niet meer op Duitse militairen geschoten zou worden en dat als tegenprestatie de Duitsers geen mensen meer zullen fusilleren die niet ter dood waren veroordeeld (daardoor mochten communisten, mensen met een wapen en plunderaars wel doodgeschoten worden, omdat die administratief per definitie de doodstraf kregen). Hij werd door de Sicherheitsdienst per auto van huis opgehaald en weer netjes per auto thuisgebracht; hij was dus openlijk ‘illegaal’.
Krist, Fake, Wijster 1-1-1904, Hoofdwachtmeester Staatspolitie
Woonachtig: Westergracht 42, Haarlem
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij werkte voor de Sicherheitsdienst. Hij las de namen voor van 10 personen die gefusilleerd moesten worden: drie Joden en zeven communisten. Hij werd op 15-10-1944 in Haarlem geliquideerd.
Kuiper, Jan Cornelis Jacobus, Utrecht 18-8-1901, Predikant
Woonachtig: Valkenboschlaan 132, Den Haag
Keren genoemd: 2
Toelichting: Predikant gereformeerde kerk. Hij was lid van de Ordedienst en de LO. Hij was begin 1945 op verzoek van Abram van Velsen van de Geheime Dienst Nederland aanwezig bij een bespreking tussen Joseph Schreieder van de Sicherheitsdienst en leden van een knokploeg, waarbij afgesproken werd dat er niet meer op Duitse militairen geschoten zou worden en dat als tegenprestatie de Duitsers geen mensen meer zullen fusilleren die niet ter dood waren veroordeeld (daardoor mochten communisten, mensen met een wapen en plunderaars wel doodgeschoten worden, omdat die administratief per definitie de doodstraf kregen). Kuiper werd door de Sicherheitsdienst per auto van huis opgehaald en weer netjes per auto thuisgebracht; hij was dus openlijk ‘illegaal’. Vervolgens nodigde hij Munt uit om een kerkdienst bij te wonen. De Sicherheitsdienstman Schöngarth zij na de oorlog over de besprekingen: ‘Het was ons bekend dat het actieve verzet niet door de OD gevoerd werd en er ook een grote haat bestond tussen de mensen van de OD en het actieve verzet.’
Kuntkes, Arend, Politieman, chef opsporingsdienst
Woonachtig: Kennemerplein 30 rood, Velsen
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was een politieman uit Velsen die veel communisten arresteerde en daarmee de dood injoeg. Hij arresteerde in Velsen tien communisten, waarvan er zeven kort daarop gefusilleerd werden. Hij verhoorde na de oorlog de Duitser die Hannie Schaft dood schoot (een oorlogsmisdadiger die een oorlogsmisdadiger verhoord!).
Kuijen
Keren genoemd: 1
Toelichting: Een oorlogsmisdadiger die door procureur-fiscaal Zaaijer uit detentie werd ontslagen, waarna nooit meer vervolging werd ingesteld.
Laats, Niessien, Den Haag 29-12-1913, Secretaresse
Woonachtig: Malakkastraat 108, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Zij was de secretaresse van Sicherheitsdienstman Helmuth Pröbsting, die op Zorgvliet de leiding van het Jagdverband Nordwest en de operatie Wehrwolf had.
Lages, Willy Paul Franz, Braunschweig 5-10-1901
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij gaf leiding aan de Zentralstelle für jüdische Auswanderung in Amsterdam. Hij werd na de oorlog ter dood veroordeeld maar kreeg gratie.
Langerveld, Dirk, Rotterdam 7-6-1902, Firmant garagebedrijfWoonachtig: Zestienhovenstraat 16, Rotterdam
Organisaties: Landsknechten
Keren genoemd: 14
Toelichting: Smokkelaar
Lasonder, Laurens Willem Egbert Marie, Enschede 12-6-1881, Procureur-fiscaal in Leeuwarden
Woonachtig: Pieter Bothstraat 3, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Toelichting: (Wolf geeft de geboortedatum van een verkeerde persoon Lasonder). Hij vervolgde als procureur-fiscaal in Leeuwarden Joseph Schreieder.
Leemhuis, Cornelis, A’dam 11-4-1907
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was al voor de oorlog een informant voor de Duitse topspion Protze. Hij was bevriend met Jan Haakman. Hij was lid van de NSB en SS. Hij werkte binnen de Documentatiedienst waar hij vooral jacht op communisten maakte, waarvan er velen om het leven zijn gekomen. Hij werkte voor de Duitse spion Protze voor wie een inbraak pleegde in een archief van het Nederlandse leger om daar geheime documenten te stelen. Hij verkende voor Protze een pilotenlijn naar Spanje. Hij ving in het kader van het Englandspiel gedropte geheime agenten op en leverde die aan de Sicherheitsdienst uit. Na de opheffing van de Documentatiedienst in augustus 1944 werd hij lid van de Sicherheitsdienst. Hij arresteerde op 9 maart 1945 nog twee communisten die drie dagen later gefusilleerd werden. Hij kreeg inlichtingen van Hendrik de Boer over de Ordedienst. Hij was betrokken bij de stay-behind-organisatie Weerwolf. Hij werd tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar zijn acties tegen de communisten stonden niet in de ten laste legging.
Lente, Dirk Cornelis van, Stellendam 5-4-1898, Rijksrechercheur
Keren genoemd: 9
Toelichting: Deed onderzoek naar de moord op Schallenberg.
Lever, Leonardus Wilhelmus, Den Haag 26-6-1914, Fotograaf
Woonachtig: Adelheidstraat 52, Den Haag
Keren genoemd: 7
Toelichting: Collaborateur
Lindemans, Christiaan Antonius, Rotterdam 24-10-1912
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Dubbelspion
Loze, Maurits Rens, Magelang (NOI) 26-8-1881, Adjunct-inspecteur der opiumregie
Woonachtig: Van Weede van Dijkveldstraat 37, Den Haag
Organisaties: Landsknechten
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was betrokken bij de plannen voor het door BBO droppen van wapens om na de bevrijding zo nodig een bloedbad onder de Haagse bevolking aan te richten indien de terugkeer van de regering uit Londen niet geaccepteerd werd. Hij was bestuurslid van het Nationaal Reveil. Hij maakte samen met Scheuer plannen voor een aanslag op de minister-president en ontvoering van de minister van Overzeese gebiedsdelen Van Maarseveen. Hij werd lid van de Inlichtingendienst van het Nationaal Reveil.
Luiten, A., Rechercheur in Haarlem
Woonachtig: Beelslaan 9, Haarlem
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was bevriend met Fake Krist.
Lummel, Christiaan Willem Johan van (Guus), Katwijk 23-11-1919
Woonachtig: Torenstraat 30, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 7
Toelichting: Hij zat tijdens de oorlog in dezelfde knokploeg (roofovervallen ten eigen bate) als Ton Wolf.
Luurssen, Krieno Hendrik, Ten Boer 29-03-1898, Politie-inspecteur
Woonachtig: Ahornstraat 22, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Voor de oorlog bij de Haagse Politie Inlichtingendienst voor de bestrijding van communisme. Meldde zich in mei 1940 direct bij de Sicherheitsdienst aan de Raamweg in Den Haag voor een mooi baantje, maar bleef tegelijkertijd verbonden aan de Inlichtingendienst van de Documentatiedienst onder Crabbendam. Hij bedreigde bij verhoren arrestanten met zending naar een concentratiekamp. Hij was betrokken bij het oprollen van de verzetsgroep Dobbe. Organiseerde vanaf december 1943 de treincontrole, die vooral veel Joden arresteerde, wat in meer dan duizend doden resulteerde vooral Joden, maar ook communistische onderduik gelegenheid gevers en verzorgers). Hij was diep betrokken bij het afpersingsspel van Hillesheim waarbij personen die een licht anti-Duits delict hadden gepleegd zich door welgestelde ouders zich konden vrijkopen tegen betaling van 5.000 gulden; hij liet de afgeperste vrijgelatenen dankbriefjes schrijven om zo zichzelf na de oorlog vrij te kunnen pleiten (ook de ouders van Hannie Schaft schreven een dankbriefje voor een poging haar zo vrij te krijgen). Luurssen toonde na de oorlog een lijst van 115 personen die ‘dankzij hem’ vrijgekomen waren (eigenlijk door hem afgeperst waren); het moest zijn ‘goed’ gedrag aantonen. Hij werd in de herfst van 1944 door Sikkel (in opdracht van de Londense regering in de RVV van Velsen geplaatst) als Sicherheitsdienstagent geplaatst in de Raad van Verzet in Velsen en was daarmee in principe aanstuurder van Hannie Schaft uit het communistisch verzet (bij het laatste onderzoek naar de Velser affaire is deze uiterst kwalijke gang van zaken niet onderzocht, waarmee de initiatiefnemer Kees Weij bedrogen werd). Hij werd na de oorlog aangesteld bij de Politieke Recherche Afdeling in Amsterdam (hij had zich zelfs bij zijn walgelijke collega’s in Den Haag onmogelijk gemaakt).
Man, Simon Paul Pieter de (Siem), Heenvliet 21-9-1907, Directeur van gemeentewerken in Naaldwijk
Keren genoemd: 5
Toelichting: Hij was lid van de LO, commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij had goede contacten met de burgemeester Visser van Zeist en diens ‘secretaris’ Bos. Hij was betrokken bij de zwarte handel van Jongerius. Na de oorlog in contact met Koppert.
Marchant et d’Ansembourg, Maximilien Victor Eugène Hubert Joseph Marie (Max), Gulpen 18-01-1894
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was een prominent NSB’er. Tijdens de oorlog Commissaris der Provincie Limburg.
Mertens, Anthony Théodore, Grathem 9-11-1915, Redactiesecretaris
Keren genoemd: 1
Toelichting: Redactiesecretaris van De Linie.
Mertens, Johannes Leonardus, Den Haag 12-6-1909, Militair
Woonachtig: Gabriël Metsustraat 116, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 6
Heeft BVD-dossier
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Hij was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij werd in 1949 gearresteerd vanwege smokkel- en chantagepraktijken.
Messel, Israel van, Harlingen 14-1-1897, Koopman
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Zwarthandelaar, hij handelde vooral met Spanje en Frankrijk. Hij werd na de oorlog met behulp van een vals paspoort door rechercheur Anne van der Ploeg (voor de oorlog Haagse Politie Inlichtingendienst en tijdens de oorlog communiste- en Jodenjager) en een andere Haagse rechercheur vanuit Frankrijk, waar hij door de politie gezocht werd, terug naar Nederland gesmokkeld.
Messink, Petrus Johannes (Peter), Arnhem 21-8-1910, Journalist
Woonachtig: Middelburgschestraat 61
Keren genoemd: 15
Toelichting: Journalist voor het Vrije Volk.
Metz, Bernardus, Assen 22-9-1910, Politieman
Woonachtig: Markenschestraat 92, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Meulen, v.d.
Keren genoemd: 1
Miedl, Alois, München (Duitsland) 3-3-1903, Kunsthandelaar
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Duitser, hij verwierf de collectie Goudstikker en verkocht die deels aan Hermann Göring.
Minnaard, Marinus, Rilland-Bath 28-3-1903, Politieman
Woonachtig: Ermelostraat 7, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Molen, Gerrit van der, Amsterdam 14-11-1910, Privédetective
Woonachtig: Denneweg 2, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Directeur van het Nederlands Recherche Bureau.
Montfoort, Wilhelmus Martinus Adrianus van, Breda 4-7-1923, Directeur bijkantoor bierbrouwerij Drie hoefijzers
Woonachtig: Constantijn Huygensstraat 83, Amsterdam
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Mout, Arie, Den Haag 17-9-1900, Advocaat
Woonachtig: Kwartellaan 38, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij voerde begin 1945 besprekingen met de Sicherheitsdienst.
Mucke, Arthur Fritz, Leipzig (Duitsland) 05-06-1898, Koopman
Woonachtig: Baarnscheweg 34, Den Dolder
Keren genoemd: 20
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Oplichter, fraudeur, zwendelaar. Hij woonde voor de oorlog in Den Haag. Hij beweerde valselijk allerlei buitenlandse onderscheidingen te hebben. Hij was lid van de NSDAP. Hij kocht in juli 1940 voor vijftig gulden via een notaris de adellijke titel van ‘heer van Nieuwaal’, maar dat bleek later onrechtmatig te zijn, maar hij had wel overal zijn naam uitgebreid met ‘van Nieuwaal’. Hij werd inkoper voor het Reichsministerium Ost, dat Nederlandse boeren in de Oekraïne wilde vestigen. Hij moest op de zwarte markt inkopen (Daudley was een van zijn inkopers), waardoor de inkoopprijs onbekend was en hij heel hoge winstmarges kon behalen. Hij werd schatrijk (hij verkocht eens in drie maanden tijd voor dertien miljoen gulden aan het Reichsministerium) en belegde zijn winst in zwart ingekochte aandelen (handel was verboden en Joden zaten in grote problemen en verkochten tegen zeer lage prijzen) en juwelen. Wensky arresteerde hem meerdere malen wegens fraude maar liet hem steeds weer vrij omdat ze hem nodig hadden. Hij nam in 1943 de Zeistse burgemeester Visser en de inspecteur-generaal van politie De Koningh in dienst; ze kwamen in zijn kantoor wonen. Visser verstrekte hem in 1944 een vals persoonsbewijs, waardoor hij via de Nederlandse zaakgelastigde in Luxemburg een paspoort kon verwerven. Na de oorlog werden zijn aandelen in twee koffers gestopt en bij Visser ondergebracht en zelf vluchtte hij met andere bezittingen naar Duitsland. De Margrietgroep stal na de oorlog voor 500.000 gulden aan aandelen uit een kluis van Mucke. De koffers met aandelen zijn spoorloos geraakt en een van de koffers werd later te koop aangeboden. de strijd om die koffer vormde de inleiding tot de moord op Friedrich Schallenberg.
Münninghof, Joannes Maria Josephus Antonius, Laren 16-8-1887
Woonachtig: Laan van Nieuw Oost Einde 125, Voorburg
Keren genoemd: 11
Toelichting: Hij was verre familie van Van Gemerden. Hij staat te boek als Engels geheim agent, maar zijn zoon vocht als SS’er aan het oostfront. Hij stond na de oorlog in contact met Pierre Sweerts.
Munt, Johannes Heinrich Louis, Hamburg 7-2-1906, Hoofd van de Sicherheitspolizei en Sicherheitsdienst in Den Haag
Keren genoemd: 9
Toelichting: Hij maakte uitgebreide jacht op communisten. Hij is verantwoordelijk voor de moord op vele honderden, misschien wel duizenden mensen. Het Sonderkommando Munt rolde in 1943 de Nederlandse tak van de groep Wollweber grotendeels op.
Mussert, Anton Adriaan, Werkendam 11-05-1894, Leider van de NSB
Woonachtig: Prins Bernhardlaan 4, Utrecht
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Nadort, Pieter van de, Vollenhove 23-6-1904, Marechaussee
Woonachtig: Leyweg 178, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was lid van het peloton marechaussees van Zwolsman. Hij pleegde met het peloton roofovervallen , meestal op zwarthandelaren, maar soms ook gewone winkeliers. De buitgemaakte goederen werden op de zwarte markt verhandeld. De winst werd gedeeld met de Sicherheitsdienst. Hij kwam na de oorlog bij de Politieke Opsporingsdienst. Uiteindelijk werd hij ontslagen wegens politieke misdrijven.
Nieuwenhoven, Henricus Antonius Maria van, Roermond 6-4-1914
Woonachtig: Van Beuningenstraat 56, Den Haag
Keren genoemd: 8
Toelichting Hij was een zwarthandelaar. Tegen Van Nieuwenhoven waren diverse processen-verbaal opgemaakt wegens onder andere oplichting, verduistering en overtreding van de distributiewetten. In 1942 werd hij door een Duitse rechter tot vier jaar ‘Zuchthaus’ veroordeeld wegens ‘Betrug’ en in 1950 door de Nederlandse rechter tot vier maanden gevangenisstraf wegens diefstal. Hij heeft in Vught opgesloten gezeten. In 1946 ontving hij twee koffers met aandelen van Mucke die hij voor 150.000 gulden moest verkopen. Hij werd bij de familie Koring onwel en werd daarom in de Ursulakliniek bij Hoelen opgenomen. Zelf noemde hij het vergiftiging, maar Hoelen beoordeelde het als een hersenbloeding en achtte een hersenoperatie noodzakelijk, waarna Van Nieuwenhoven toevallen bleef houden. Zijn broer Petrus Franciscus Johannes van Nieuwenhoven was ook in deze intriges betrokken. In 1951 schreef hij in een brief aan de politie dat een zekere Van den Heuvel de moord op Schallenberg hadden gepleegd; maar in de verklaring stonden beweringen die in tegenspraak met andere betrouwbare getuigen warren en de tijdstippen klopten niet. Daarom zag de politie de bewering als een poging om de moord in de schoenen van een dode te schuiven (Van den Heuvel was inmiddels in zee verdronken).
Nieuwenhuijzen
Keren genoemd: 1
Nijs, Anthonius Gerrit de, Rotterdam 31 03-1914, Kapitein landmacht
Woonachtig: Ten Hovestraat 73, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Noothoorn, Peter Arend van, Rotterdam 4-2-1904, Rijksrechercheur
Woonachtig: Van de Capellenstraat 64, Den Haag
Keren genoemd: 1
Oosten, van, Officier van Justitie in Rotterdam
Keren genoemd: 1
Toelichting: Gaf toestemming voor de crematie van Leo van der Kooij, ondanks dat er verdenkingen van vergiftiging waren.
Overbeek, Willem Hubertus, Den Haag 1-4-1910, Substituut-officier van Justitie (Corruptie-officier)
Woonachtig: Scheltingplein 35, Voorburg
Keren genoemd: 3
Paaschen, Cornelis Joseph van (Cock), Den Haag 29-1-1917, Student aan de Economische Hogeschool in Rotterdam
Woonachtig: Carnegieplein 62, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Zijn woonadres is het Vredespaleis, waar zijn vader een beheersfunctie had. Derde man na Zwolsman en Van Velsen van de Geheime Dienst Nederland in Den Haag. Van Paaschen, Van Velsen, Hoelen en de Sicherheitsdienstmannen Reinder Zwolsman en Jan Haakman waren vrienden. Hij gaf de Spanjaard opdracht om gedecodeerde berichten uit Londen naar Zwolsman te brengen. Hij ging pokeren met geld dat hij via het Nationaal Steunfonds van de regering uit Londen had gekregen en ging van het geld tijdens de hongerwinter met een groep mensen van de GDN bij het restaurant het Verre Oosten aan de Laan van Meerdervoort een zwart betaalde rijsttafel nuttigen. Hij werd na de oorlog secretaris van Zwolsman. Hij verklaarde na de oorlog dat Hillesheim had meegewerkt aan de vrijlating van gevangene; in werkelijkheid ging het om het afpersen van grote sommen geld. Waarschijnlijk is de huidige grote Haagse makelaardij Van Paaschen door hem gesticht.
Panhuijzen, Rudy Edwin, Batavia (NOI)-8-4-1915, Militair KNIL
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Pastoor, Tineke
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 6
Heeft BVD-dossier
Pels Rijcken, Leonard Dirk, Breda 16-4-1907, Procureur-Fiscaal
Woonachtig: Marisplein 4, Heemstede
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Piela
Keren genoemd: 2
Toelichting: Nederlands militair die (samen met Balder) na het bombardement op Rotterdam drie Duitse militairen liet doodschieten.
Poel, Leendert Pieter Willem van der, Naaldwijk 15-9-1905, Belastinginspecteur in Zeist
Woonachtig: Ernst Casimirlaan 11, Zeist
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij werd in Zwitserland gearresteerd toen hij onderzoek wilde doen naar de bankrekeningen van Mucke en de fraude die door door burgemeester Visser werd gepleegd door het zetten van een valse handtekening.
Porm, Paul Johannes Friedrich, Schwann (Duitsland) 03-03-1886, Boekhouder
Woonachtig: Ernst Casimirlaan 31, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was lid van de NSDAP. Woonde voor de oorlog in Nederland. Eigenaar van scheermesjesfabriek Indiana. Hij zou volgens Frankrijk spioneren voor de Abwehr. Hij werkte nauw samen met Bronstring.
Postma, Herman Gerrit, Smallingerland 19-3-1919, Politieman
Woonachtig: Laan van Meerdervoort 1214, Den Haag
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was lid van de Sicherheitsdienst. Hij probeerde na de moord op Hendrik de Boer diens zwarte boekje in handen te krijgen.
Pröbsting, Helmuth, Urtingen (Duitsland) 27-11-1912
Organisaties: Jagdkommando
Keren genoemd: 8
Toelichting: Hij had een leidinggevende rol bij de Sicherheitsdienst in Utrecht. Hij had de leiding over Jagdverband Nordwest dat op Zorgvliet was gevestigd. Hij bracht Schallenberg in contact met Jongerius voor het bedrijven van zwarte handel; Pröbsting eiste wel een deel van de winst. Hij stichtte de stay-behind-organisatie Wehrwolf. Hij werd na de oorlog gearresteerd en in Fort Rhijnauwen opgesloten, maar wist in 1947 te ontsnappen. De verdenking viel al gauw op Jongerius, omdat deze collaborateur extra voedsel voor de gevangenen mocht leveren, maar de zaak werd in de doofpot gestopt.
Putten, Jan Cornelis van, Den Haag 13-6-1915
Woonachtig: Loosduinscheweg 261
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was een zwager van Trimbach.
Rameau, Lambertus, Amsterdam 20-1-1918, Rechercheur Bureau Nationale Veiligheid
Woonachtig: Doggersbankstraat 14, Amsterdam
Keren genoemd: 2
Toelichting: Lid van Bureau Nationale Veiligheid in Amsterdam. Na de moord op Hendrik de boer haalde hij het zwarte boekje op en gaf het aan Sanders. Daarna was het boekje definitief verdwenen. Hij stelde processen-verbaal op over het door Zwolsman naar kamp Amersfoort brengen van arrestanten om in ruil een zakenrelatie vrij te krijgen.
Rauter, Hanns Albin, Klagenfurt (Oostenrijk) 04-02-1895
Keren genoemd: 4
Toelichting: Höhere SS- und Polizeiführer, SS-Obergruppenführer. Hoofd van de Duitse politie in Nederland. Hij kwam vaak in Chateau Bleu bij Van Alsem. Na de oorlog ter dood veroordeeld en gefusilleerd.
Reij, van
Keren genoemd: 1
Rijk van Ommeren, de
Keren genoemd: 1
Robijn, Johannes Cornelis (Jan), Wissekerke 29-12-1899, Politieman
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Rodriques Lopes, Leonard Alexander, 28-6-1909, Journalist
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij zat tijdens de oorlog in Engeland. Hij werkte voor een Britse geheime dienst. Na terugkeer in Nederland werd hij door leden van het Bureau Nationale Veiligheid gearresteerd, hij vluchtte en er werd op hem geschoten. Hij werd uiteindelijk door een op de fiets tegemoetkomende politieagent tegen gehouden. Hij stelde als eerste de Velser affaire aan de kaak.
Russell, Wilhelmus Matthias Josephus, Amsterdam 17-3-1918, Advocaat
Woonachtig: Keizersgracht 294, Amsterdam
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was de verdediger van Mucke.
Sanders, Willem Evert, Arnhem 9-8-1908, Politieman
Woonachtig: Harstenhoekweg 22, Den Haag
Keren genoemd: 4
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was lid van de Politie Inlichtingendienst in Enschede en heeft in die functie veel verzetsmensen, merendeels communisten de dood in gejaagd. Hij kwam vaak over de vloer bij de Sicherheitsdienst. Na de oorlog kwam hij bij Bureau Nationale Veiligheid en kreeg als assistent de Haagse politieman Anne van der Ploeg, die tijdens de oorlog veel communisten en ook Joden de dood in had gejaagd. Sanders wilde de misdaden van Zwolsman onderzoeken, die bescherming kreeg van anticommunistische en antisemitische kopstukken van de KVP als Romme, Deckers en Kortenhorst. Hij werd daarbij eerst gehinderd door politiemannen bij de Politiek Opsporingsdienst die steeds weer stukken uit het dossier van Zwolsman verwijderden of brand in het dossier archief veroorzaakten. Vervolgens werd hij door de directeur van het Bureau Nationale Veiligheid Louis Einthoven de toegang tot zijn kantoor geweigerd. Einthoven liet vervolgens zijn secretaresse dossiers, waarbij dat van Zwolsman en zijn bunkerbouwcompagnon Terheijden, stelen en liet de documenten fotograferen. De zaak kwam aan het licht doordat Sanders zei dat hij geen bonnetje voor de kosten hoefde te hebben. Dat vond de fotograaf vreemd, omdat andere politiemannen dat altijd wilden en het dit keer om een zeer hoog bedrag ging. De fotograaf stelde het Bureau Nationale Veiligheid op de hoogte. Einthoven stelde minister-president Beel (KVP) op de hoogte. Beel was een partijgenoot van Romme en Deckers en die waren beschermheren van Zwolsman. Beel riep Sanders bij zich en eiste de stukken op en ook de filmpjes. De filmpjes zijn uiteindelijk bij het ministerie van Justitie terecht gekomen en begin jaren vijftig aan de Binnenlandse Veiligheidsdienst gegeven, die ze tot omstreeks 2008 buiten het zicht van iedereen heeft gehouden. De AIVD heeft toen filmpjes aan het Nationaal Archief overhandigd, die vermoedelijk de filmpjes van Sanders zijn. De filmpjes bleken te kwetsbaar te zijn om te bekijken en de AIVD was wettelijk verplicht om er afdrukken van te maken. Ik heb er toen op aangedrongen dat er afdrukken kwamen. Toen uitkwam waarover de filmpjes gingen heeft de AIVD de overhandiging van afdrukken 15 jaar getraineerd, maar die zijn ondertussen bij het Nationaal Archief, nadat ik twee keer Tweede-Kamervragen heb laten stellen. Het eerste document is een verzamelproces-verbaal met betrekking tot Zwolsman (ongeveer honderd bladzijden). De rest heb ik niet kunnen bekijken vanwege de primitieve omstandigheden.
Schaap, Joël, Utrecht 21-10-1898, Juwelier
Woonachtig: Noordeinde 86, Den Haag
Keren genoemd: 1
Schallenberg, Friedrich, Keulen 30-6-1905, Winkelier sportartikelen, tennisleraar
Woonachtig: Piet Heinstraat 94 A, Den Haag
Keren genoemd: 86
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was homoseksueel en ging een schijnhuwelijk met een vrouw aan. Zijn compagnon en bridgepartner Trimbach had seksuele relatie met beiden uit het echtpaar Schallenberg. Voor de oorlog maakte hij schuldig aan enkele diefstallen en oplichtingen; hij had veel geld nodig voor betaalde homoseksuele contacten. In de eerste oorlogsjaren kocht hij drie huizen, de herkomst van het benodigde geld is nooit achterhaald; vermoedelijk winst uit zwarte handel. Een van de huizen zette hij op naam van Trimbach. Hij had de Duitse nationaliteit en moest gaan dienen bij de Feldgendarmerie in Utrecht. Hij kwam in contact met Pröbsting en die bracht hem in contact met autohandelaar en vrachtwagenbouwer Jongerius, die voor vele miljoenen gulden duizenden vrachtwagens aan de Wehrmacht leverde. Samen met Jongerius bedreef hij veel zwarte handel, waarbij een deel van de winst aan Pröbsting moest worden afgedragen. Pröbsting organiseerde in Amsterdam twee vergaderingen tussen geheime diensten uit Duitsland, Groot-Brittannië, Verenigde Staten en Nederland en haalde Schallenberg daarbij. Vermoedelijk was daar de functie van Schallenberg bewaker of iets dergelijks. De besprekingen gingen over de oprichting van de stay-behind-organisatie Weerwolf. Op onbekende wijze kreeg Schallenberg papieren (er werd gemeld notulen) in handen en wilde die na de oorlog te gelde maken. Hij wisselde na de oorlog bij Van der Spek (Haagse Politie Inlichtingendienst) door vuur aangetaste bankbiljetten (waarschijnlijk gestolen uit een door oorlogsgeweld beschadigde kluis) voor zilvergeld. Hij had na de oorlog een homoseksuele relatie met Baron Barthold Jacob Lintelo de Geer van Jutphaas (geb. 1924). Na de oorlog kwam Schallenberg via Jongerius betrokken bij het verhandelen van een of twee koffers met aandelen afkomstig van Mucke. Op de avond dat hij vermoord werd, had hij ten huize van Dumont besprekingen over de verkoop van die aandelen. Na de besprekingen kreeg hij ruzie met hoogst waarschijnlijk Pierre Sweerts, vermoedelijk met betrekking tot de papieren over Weerwolf. Er wordt gesteld dat de moord plaats vond met behulp van een sigaret met heroïne, maar daar door raak je niet binnen een paar seconden bewusteloos. Een andere versie is dat er een vechtpartij ontstond, maar daarbij raak je ook niet snel bewusteloos en er waren ook geen verwondingen. Daarmee wordt het waarschijnlijk dat Sweerts een ‘silent-killing’-techniek toepaste.
Schaper, Walther Berthold Friedrich, Amsterdam 16-4-1914, Journalist
Woonachtig: Zeekant 110 A, Den Haag
Keren genoemd: 7
Toelichting: Hoofdredacteur Haags Dagblad
Scharis, Leonardus Ludovicus, Amsterdam 27-9-1917, Bakker
Woonachtig: Houtmarkt 34, Den Haag
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Schelven, van
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Schendel, T. van
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Scheuer, Christiaan Louis, Batavia (NOI) 13-02-1884, Oost-Indisch ambtenaar
Woonachtig: Eikstraat 3, Den Haag
Keren genoemd: 3
Organisaties: Landsknechten, SOAN, Nationaal Reveil
Toelichting: Hij was bestuurslid van het Nationaal Reveil. Hij maakte samen met Loze plannen voor een aanslag op de minister-president en ontvoering van de minister van Overzeese gebiedsdelen Van Maarseveen. Hij wordt genoemd als de persoon aan wie Tampoebolon de vergiften leverde voor een aanslag op de Indonesische onderhandelingsdelegatie voor onafhankelijkheid voor Indonesië.
Schibsbye-Van der Zande, Pieternella Adriana Geertruida (Nel), Klundert 20-10-1882
Woonachtig: Lange Voorhout 94, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Zij is met de handschoen getrouwd met de in Stockholm wonende Carl Laurant Schibsbye van Deense nationaliteit. In het Haags bevolkingsregister staat vermeld dat aan niemand haar woonadres (Lange Voorhout 94) mag worden opgegeven. De Ordedienst vergaderde in haar woning.
Schreieder, Joseph, München (Duitsland) 15-9-1904
Keren genoemd: 4
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Leider van de Duitse contraspionage in Den Haag. Hij was de chef van Friedrich Frank. Hij had aan Duitse kant de leiding over een tweede Englandspiel, waarbij berichten van BBO in Londen naar de Geheime Dienst Nederland in het Vredespaleis door Van Paaschen via Zwolsman, Jan Haakman en Friedrich Frank aan Schreieder werden doorgespeeld en waarbij Schreieder de antwoorden schreef. Dit Spiel leidde tot vier grote droppings, waarbij gigantische hoeveelheden wapens door Zwolsman werden opgehaald en onder bewaking van SS’ers ondergeschikt aan Schreieder bewaakt werden in de Ursulakliniek bij Hoelen De wapens zouden na de oorlog aan leden van de Ordedienst en Duitse militairen worden uitgereikt om eventueel een bloedbad aan te richten als er in Nederland een regering gevormd zou worden die de terugkeer van de Londense regering zou belemmeren. Ook werden via dit Spiel grote sommen geld via het Nationaal Steunfonds aan de GDN geleverd, waar geen voor was enkel ander doel dan persoonlijke luxe voor was.
Sijpesteijn, Johannes Pieter (Bram), Rotterdam 17-12-1908, Kantoorbediende
Woonachtig: Bergschelaan 58 A, Rotterdam
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij werd na de oorlog gearresteerd vanwege de verdenking bezittingen van niet teruggekeerde Joden te hebben verduisterd. Vanwege zijn betrokkenheid bij de moord op Kitty ten Have werd hij tot zes maanden voorwaardelijke gevangenisstraf veroordeeld. Hij werd in de psychiatrische inrichting Rhijngeest in Oegstgeest opgenomen, wat een bekend onderduikadres was voorcriminelen die uit handen van justitie wilden blijven. Hij werd in 1949 gearresteerd vanwege smokkel- en chantagepraktijken.
Sikkel, Nicolaas Johannes Gerardus, Den Haag 1-9-1897, Substituut-officier van justitie in Haarlem
Haarlem
Keren genoemd: 5
Toelichting: Hij was een zwager van minister-president Gerbrandy in Londen. In opdracht van Gerbrandy plaatste hij Sicherheitsdienstmannen, waarbij Krieno Hendrik Luurssen, in de communistische georiënteerde Raad van Verzet in Haarlem. Hij bracht daarmee de levens van veel communistische verzetsmensen in gevaar. Na een aanslag leverde hij een aantal communistische verzetsmensen aan de Sicherheitsdienst uit en die werden gefusilleerd, waaruit kan worden geconcludeerd dat Sikkel medeplichtig was aan meervoudige moord. Na de oorlog werd er onderzoek naar de gedragingen van Sikkel gedaan (onder anderen door Sintmaartensdijk), maar dat werd van hogerhand stopgezet voordat er een rapport uit kwam.
Sintmaartensdijk, G. van, Inspecteur van politie
Woonachtig: Stuyvesantstraat 102 rood, Haarlem
Keren genoemd: 5
Toelichting: Hij heeft onderzoek gedaan naar de van medeplichtigheid tot meervoudige bij meervoudige moord beschuldigde Sikkel. Het onderzoek werd van corrupte hogerhand gestopt voordat het rapport uitkwam. Sintmaartendijk liet het rapport deels uitlekken. Hij werd daarvoor strafrechtelijk vervolgd en tot een gevangenisstraf veroordeeld, terwijl de van oorlogsmisdaden beschuldigde Sikkel ongemoeid werd gelaten. Velen voelden het stopzetten van het onderzoek aan als corruptie die te maken had met het zwager zijn van Gerbrandy. Sintmaartensdijk voelde zich na uitzetten van zijn ‘straf’ genoodzaakt om naar Nieuw Zeeland te emigreren.
Skorzeny, Otto, Wenen (Oostenrijk) 12-6-1908
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was leider van een groep parachutisten die in opdracht van Hitler in 1943 Mussolini uit gevangenschap bevrijdden. Vanwege het succes werd in Oranienburg een opleidingsinstituut gevestigd voor operaties achter vijandelijke linies (stay-behind-agenten). Een van de opgeleiden was Pierre Sweerts. Daarna kwam hij naar Zorgvliet in Den Haag waar hij een hoge functie kreeg bij het onder leiding van Pröbsting staande Jagdkommando Nordwest voor de opleiding van stay-behind-agenten. Hij was aanwezig bij besprekingen (in onder ander Amsterdam) tussen geheime agenten uit Duitsland, Groot Brittannië. Verenigde Staten en Nederland over het oprichten van de stay-behind operatie Weerwolf, die later bij SOAN gevoegd werd. Uiteindelijk leidde het tot de zeer geheime stay-behind-organisatie Operatiën en Inlichtingen die door het lid en topcrimineel ongewild aan het licht werd gebracht.
Sleeswijk Visser, Siemen, Bandoeng (NOI) 2-10-1923
Woonachtig: Zwarteweg 19, Den Haag
Keren genoemd: 3
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Hij was actief in de verzetsgroep van Fritz Conijn in Alkmaar. Hij kwam in juni 1944 in contact met de Geheime Dienst Nederland. Hij werd eind 1944 gearresteerd. In 1946 kwam hij in Arnhem door een motorongeluk om het leven; de aanrijding werd door Ton Wolf als opzettelijk beschouwd.
Sluijs, mevrouw van der
Keren genoemd: 2
Spanjaard, Mientje, Soembertjankring (NOI) 5-6-1921
Woonachtig: Snelliusstraat 84, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Zij was (de-)codeerster en koerierster van de Geheime Dienst Nederland. Nadat het contact tussen GDN een BBO in Londen was gelegd moest zij de binnengekomen berichten decoderen en de uitgaande coderen. Zij moest de uitgaande berichten naar Zwolsman brengen. Zij vond de activiteiten van GDN zodanig onaanvaardbaar dat zij vanaf december 1944 weigerde nog langer mee te werken en werd opgevolgd door Thea Biekaart.
Spek, Antonie Cornelis van der, Zwolle 23-2-1909, Hoofdinsinspecteur van politie
Woonachtig: Haringkade 155, Den Haag
Keren genoemd: 3
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was lid van de Documentatiedienst. In augustus 1941 observeerde hij in burger een groep communistische vrouwen die bakkerskarren plunderden, omdat zij na de arrestatie van hun echtgenoten door de Documentatiedienst geen of te weinig inkomsten hadden en gaf opdracht er een te arresteren. Na de oorlog kreeg hij de leiding over de Haagse Politie Inlichtingendienst. Hij was betrokken bij het stichten van een particuliere geheime dienst, die veroordeelde collaborateurs en moordenaars uit de gevangenis moest bevrijden. Schallenberg werd na de oorlog een informant van hem. Hij heelde via Schallenberg op goedkope wijze goederen. Hij hielp Schallenberg om aan een geboorteakte voor zijn naturalisatie te komen dor voormalige Sicherheitsdienstman Jan Haakman in te schakelen, die via Wensky inmiddels in Duitsland aan de acte kon komen. Hij wisselde voor Schallenberg meer dan duizend gulden aan door brand beschadigde bankbiljetten voor zilvergeld dat door de politie in beslag was genomen (zo hoefde Schallenberg geen verklaring geven hoe hij aan die beschadigde bankbiljetten was gekomen; waarschijnlijk van roof uit beschadigde kluis). Hij bracht geregeld zeer grote bedragen geld naar Utrecht. Hij zat in een comité ter bestrijding van het communisme (waarschijnlijk SOAN). Hij haalde geroofde goederen terug uit Duitsland, verkocht die en stopte die in een anticommunistische organisatie (waarschijnlijk SOAN). Na de moord op Schallenberg door een lid van SOAN kreeg hij (en niet de afdeling moorden) de opdracht om de dood van Schallenberg te onderzoeken. Hij liet de verklaringen in een verzamelproces-verbaal opnemen en borg het op in de brandkast van de Inlichtingendienst, waarna het tientallen jaren voor iedereen ontoegankelijk bleef.
Stapel, Ragnild, Advocaat
Woonachtig: Lange Voorhout 21, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Zij had in 1945 besprekingen met Munt. Zij verdedigde na de oorlog een reeks van zware oorlogsmisdadigers, die ze als zachtaardige wezens beschreef, terwijl ze zich schuldig hadden gemaakt aan zware martelingen en ieder van hen tientallen tot honderden verzetsmensen de dood in hadden gejaagd.
Starp, Johan Elize van der, Leiden 26-6-1913, Advocaat
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Advocaat van Anton van der Waals, uit functie gezet omdat hij vond dat Van der Waals het recht had te spreken over zijn contacten met allerlei personen (politiemannen, burgemeesters, collaborateurs), maar dat werd verboden blijkbaar uit angst dat hij teveel wist over hooggeplaatsten en de inlichtingendiensten (dat blijkt ook uit het feit dat minister-president Beel iedereen de toegang tot Van der Waals had verboden, met uitzondering van een paar personen met speciale toestemming). Een boek dat hij geschreven had werd zelfs door de regering in beslag genomen, wat wel heel duidelijk maakt dat er uiterst belastende informatie over machthebbers en hun relaties in stond. na het uit zijn functie werd gesteld dat hij een slechte advocaat was, maar als een slechte advocaat wordt toegewezen in een van de ingewikkeldste zaken die er ooit geweest zijn, dan is er sprake van een ongeldig proces. Hij is onder vreemde omstandigheden overleden.
Steinmetz jr., Jan
Keren genoemd: 1
Steinmetz sr.
Keren genoemd: 1
Stikker, Dirk Uipko, Winschoten 05-02-1897, Tweede Kamerlid, vervolgens Minister van Buitenlandse Zaken
Woonachtig: Albert Hahnplantsoen 16, Amsterdam
Organisaties: PvdV, SOAN, VVD
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Voor zijn politieke activiteiten was hij directeur van de Heineken brouwerijen. Hij was medeoprichter van achtereenvolgens de Partij van de Vrijheid en de VVD. Hij was oprichter van de SOAN en stelde 100.000 gulden voor SOAN beschikbaar. Merkwaardig is dat SOAN opgericht werd door een directeur van Heineken en dat het einde van de opvolger Operatiën en Inlichtingen gepaard ging met de ontvoering van Heineken.
Sweerts, Pierre Marie Ernest, St. Joost ten Noode (België) 27-12-1918
Organisaties: Skorzenykommando, Jagdkommando, Weerwolf, Landsknechten, SOAN, BVD
Keren genoemd: 31
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Belgische SS’er die een communistische verzetsgroep in Brussel binnendrong en vervolgens aan de Gestapo uitleverde, wat resulteerde in de dood van al die verzetsmensen. Hij was betrokken bij het in de val lokken van een hele reeks verzetsmensen. Hij was betrokken bij veel zwarte handel-activiteiten. In 1943 werd hij geheim agent voor het Jagdkommando Nordwest. Hij kreeg een opleiding voor het Skorzeny-Kommando als stay-behind en leerde silent-killing. Hij werd overgeplaatst naar Zorgvliet in Den Haag, waar Pröbsting de leiding had. Hij legde contacten met geheime diensten van westelijke geallieerde mogendheden. Hij liep in opdracht van het Jagdkommando als stay-behind over naar de Engelsen en werd na een kort verhoor geaccepteerd als geheim agent voor MI5. Na de oorlog werd hij vanwege betrokkenheid bij grote moordpartijen ter dood veroordeeld. Hij kwam weer naar Nederland. Hij werd lid van de Dienst Hack-Elsinga, SOAN en de Binnenlandse Veiligheidsdienst onder Crabbendam. Hij vermoordde Schallenberg, vermoedelijk vanwege ruzie over de papieren die Schallenberg had over besprekingen in 1944 in het Victoria hotel in Amsterdam van geheime diensten uit Duitsland, Verenigde Staten, Groot Brittannië en Nederland over het oprichten van Weerwolf. Hij raakte betrokken bij de DDET-organisatie. Met een vals paspoort verkregen van Meine Pot ging hij weer naar België en werd in mei 1951 gearresteerd; hij had een half miljoen gulden op zak. Zijn doodstraf werd omgezet in levenslange gevangenisstraf. Hij kwam in 1958 vrij. Vervolgens raakte hij betrokken bij een door Kennedy georganiseerde staatsgreep door Untung Surupati, waarbij een aantal generaal van Soekarno vermoord werden. Suharto, een van de overgebleven generaals, sloeg de staatsgreep neer en kwam zelf aan de macht, waarna hij in samenwerking met de CIA een bloedbad onder communisten aanrichtte, waarbij drie miljoen communisten het leven verloren. Sweerts was ook betrokken bij het verlenen van militaire steun aan Tsjombe in het van Congo afgescheiden Katanga, waardoor uiteindelijk met behulp van de CIA premier Lumumba vermoord werd. Verder was Sweerts betrokken bij een Gladio-achtige organisatie in België.
Tampoebolon, Hakim Abinari marga, Siborong-borong (NOI) 28-10-1914
Woonachtig: Carel van Bylandtlaan 115, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 16
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij kwam midden jaren dertig naar Nederland. Hij noemde zichzelf radja, maar was dat niet. Hij hield leden van de Perhimpoenan Indonesia in de gaten. Tijdens de oorlog kreeg hij een relatie met Alida van Soolingen, de dochter van Johannes Hubertus van Soolingen die voor en tijdens de oorlog infiltrant in de Haagse CPN was en daarbij 127 mensen de dood injoeg. Hij werd lid van de Dienst Hacke-Elsinga en vervolgens SOAN. Hij was betrokken bij de voorbereiding van een staatsgreep, pogingen om ministers te ontvoeren, de minister-president te vermoorden en leden van een Indonesische onderhandelingsdelegatie te vermoorden. Hij vluchtte naar Indonesië, waar hij een carrière van oplichter opbouwde.
Tenkink, Jan Coenraad, Vorden 03-11-1899
Woonachtig: Laan van Meerdervoort 635, Den Haag
Keren genoemd: 3
Toelichting: Benoemde zichzelf tot secretaris-generaal van het Ministerie van Justitie. Hij gaf op 21 juni 1940 opdracht dat de Duitsers toegang moesten krijgen tot alle cartotheken, waarmee alle gegevens van communisten bij de Centrale Inlichtingendienst en de gemeentelijke Politie Inlichtingendiensten voor de Duitsers beschikbaar kwamen; al deze diensten werkten in opdracht van de vooroorlogse regering door en voegden gegevens over het communistisch verzet toe, zodat dat ook voor de Duitsers beschikbaar kwam (het heeft meer dan duizend mensen het leven gekost). In op 25 februari 1941 bevorderde hij de communistenjager Crabbendam tot inspecteur die een commissaris vervangt.
Thibout, Margaretha Maria, Maassluis 6-3-1902, Lerares Frans
Woonachtig: Frankenslag 70, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Zij voerde begin 1945 besprekingen met de Sicherheitsdienst.
Thiel, Johan August van (Jan), Haarlem 24-9-1884, Procureur-generaal
Woonachtig: Lomanstraat 69, Amsterdam
Keren genoemd: 1
Tombe, Jan Willem Max des, Olst 5-10-1904
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was commissaris van de Bouwkas.
Triepels, Hubertus Joseph (Huub), 23-8-1912
Woonachtig: Hoofdstraat 75 C, Schaesberg
Organisaties: SOAN, Bouwkas
Keren genoemd: 3
Toelichting: Hij was medewerker van de Bouwkas.
Trimbach, Henricus Johannes Josephus (Harry), Haarlem 1-6-1913
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij was compagnon van Schallenberg Hij was biseksueel en had verhouding met Schallenberg als met diens echtgenote. Hij was bridgepartner van Schallenberg en speelde in hotel ‘t Goude Hooft.
Valk, Marchinus Hijminus Arnoldus van der, Rotterdam 4-10-1866, Dominee
Woonachtig: Villapark 6, Rotterdam
Organisaties: Landsknechten
Keren genoemd: 1
Valken, Gerard Willem, Zwolle 26-03-1895, Hoofdcommisaris van politie in Den Haag
Woonachtig: Thorbeckelaan 37, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Tijdens de oorlog bezocht hij de Höhere Deutsche Polizei-Schule in Berlijn. Hij richtte het commando Markgraaf op om overvallen te bestrijden (ook die door het verzet); het commando arresteerde ongeveer 100 personen die aan de Sicherheitsdienst werden uitgeleverd en waarvan er 15 gefusilleerd werden. Hij leverde in 1945 op Duits verzoek 30 personen om bij wijze van represaille gefusilleerd te worden. Hij werd na de oorlog hoofdcommissaris. Het is een gotspe dat iemand die tijdens de oorlog een Nazi-opleidingsinstituut in Berlijn bezocht en zoveel bloed aan zijn handen heeft door de uitlevering van vele tientallen mensen om gefusilleerd te worden het Verzetsherdenkingskruis kreeg.
Veld, mevrouw H. in ’t
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Verhoeff, Arie, Amsterdam 5-10-1916, Politieman
Woonachtig: Linnaeusstraat 236, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 3
Toelichting: Hij werd in 1949 gearresteerd vanwege smokkel- en chantagepraktijken.
Verschoor
Woonachtig: Jan Pieterszoon Coenstraat, Den Haag
Keren genoemd: 5
Toelichting: Zij kwam na de oorlog een keer onverhoeds de kamer van het echtpaar Haakman binnen, er lag toen een grote partij juwelen op tafel die de echtgenote gauw met een doek probeerde af te dekken.
Versteeg, Willem Frederik Karel, Zaandam 18-05-1890, Procureur-generaal
Woonachtig: Pompstationsweg 19, Den Haag
Keren genoemd: 4
Veterman, Elias (Ed), Den Haag 9-11-1901, Schrijver, schilder
Woonachtig: Voorburgscheweg 34, Den Haag
Keren genoemd: 2
Toelichting: Hij was een verzetsman. Hij werd in 1943 gearresteerd, ter dood veroordeeld, kreeg gratie en werd in de gevangenis van Lüttringhausen opgesloten. Na de oorlog vroeg prins Bernhard hem om de geschiedenis van de Binnenlandse Strijdkrachten te schrijven. Toen bleek dat hij daarin ook veel aandacht wilde besteden aan het wanbedrag en hoge ambtsdragers, werd de opdracht ingetrokken. Hij is samen met zijn echtgenote op 29 juni 1945 bij een verkeersongeluk in Laren overleden, wat tot veel geruchten aanleiding gaf. Ton Wolf beschouwde het als moord (er zijn diverse mensen intens betrokken bij deze affaires bij verkeersongelukken om het leven gekomen).
Vingerling
Keren genoemd: 1
Toelichting: Smokkelaar uit België.
Vintges, Franciscus Karel Marie, Den Haag 04-01-1884, Handelsvertegenwoodiger
Woonachtig: Anjelierstraat 43, Den Haag
Keren genoemd: 1
Toelichting: Hij bracht veel van Mucke’s rijkdommen per auto naar Duitsland.
Visser, Willem Adriaan Johan, Ubbergen 7-3-1904
Den Haag
Organisaties: SOAN, BVD
Keren genoemd: 5
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was lid van de zeer-rechtse christelijke politieke partij CHU. Hij was geabonneerd op het NSB-blad ‘Volk en Vaderland’. Hij was burgemeester van Avereest. Hij werd voorzitter van de Algemeene Nederlandschen Politiebond. Hij was lid van de zeer-rechtse christelijke politieke partij CHU. Hij was burgemeester van Avereest. Hij werd voorzitter van de Algemeene Nederlandschen Politiebond. Hij huwde met jonkvrouw De Geer, die verwant was aan minister-president De Geer en kreeg daardoor de burgemeesterspost van Soest. Kort daarop kwam de burgemeesterspost van het veel grotere Zeist vrij en hij werd daar tegen de zin in van de gemeenteraad benoemd, terwijl de SDAP in die gemeente veel groter was dan de CHU. Hij zat samen met Nazi-vriend Broekhoff (later vriend van Rauter) in een commissie voor reorganisatie van de politie. Tijdens de oorlog was hij directeur van de NSB-organisatie Winterhulp in Zeist. Hij liep veel recepties van nieuw benoemde NSB-burgemeesters af. In 1943 nam hij ziekteverlof en verbleef hij samen met inspecteur-generaal van politie De Koningh maandenlang in de woning van de zwarthandelaar Mucke die werkte voor het Reichsministerium Ost dat behulpzaam was bij de etnische zuiveringen in de Oekraïne om daar arische boeren te vestigen. Visser en De Koningh waren behulpzaam bij de zwarte handel. Daarna ging hij terug naar zijn burgemeesterspost (na de oorlog noemde hij dit intermezzo ‘onderduiken’, maar ik ken geen enkele onderduiker die in de openbaarheid op een aandachttrekkende post terugkwam. Mucke moest vanwege dreigende arrestatie vluchten en er dregde confiscatie van zijn vermogen; omdat het om veel goederen ging bracht hij twee koffers met aandelen bij Visser onder. De koffers verdwenen uit zicht en kwamen in handen van onder andere Jongerius. De jacht op de koffers vormde de inleiding tot de moord op Schallenberg. In 1947 werd hij tegen de zin van de gemeenteraad benoemd tot burgemeester van Den Haag, terwijl daar de PvdA ook veel groter was dan alle christelijke partijen bij elkaar. Deze corrupte benoeming had te maken met zijn lidmaatschap van SOAN. Visser en zijn ‘secretaris’ Bos (lid van de BVD) beheerden het vermogen van de NSB’er Bonté. Daardoor en doordat hij een deel van zijn vermogen in Zwitserland had ondergebracht, kwam die zonder geld te zitten. Daarom vroeg Bonté aan Visser om geld van die rekening af te halen (dat was diefstal van de staat, want die wilde het confisqueren). Visser maakte vier reizen naar Zwitserland en een naar Wenen. Bij de laatste werd hij bij terugkeer op Schiphol betrapt op het in bezit hebben van een enveloppe geadresseerd aan minister-president Beel met vijftigduizend gulden. Visser werd in eerste instantie aangeklaagd voor de illegale invoer van geld, maar daar kwamen spoedig aanklachten van Bonté betreffende oplichting, fraude en diefstal bij. Het geld was in principe bestemd voor SOAN, maar Visser had er ook een vakantie met zijn gezin mee betaald en vijfduizend gulden in eigen zak gestoken. Minister-president Beel, minister van Justitie Van Maarseveen en minister van Sociale Zaken Drees gingen in spoed in conclaaf en er werd voor gekozen om Visser alleen te laten vervolgen voor deviezensmokkel door de economische rechter. Doordat deze rechter niet bevoegd was te oordelen over diefstal, oplichting en fraude ging Visser hiervoor vrijuit (ten onrechte werd de bepaling, dat je niet twee keer voor hetzelfde feit vervolgd kon worden, toegepast). Visser dook vervolgens ‘wegens een zenuwinstorting’ onder in de psychiatrische inrichting Ursulakliniek bij Hoelen. De rechtszaak vond deels achter gesloten deuren plaats, omdat de staatsveiligheid in geding was. Als getuigen traden op Van Maarseveen, het hoofd van de BVD Crabbendam, Johan Dekker en enige andere functionarissen van de Centrale Veiligheidsdienst. (Er zijn geen documenten over de rechtszaak bewaard gebleven, omdat alle stukken door het ministerie van Justitie vernietigd zijn). Doordat een reeks getuigen uit de sfeer van de inlichtingendiensten waren, is het overduidelijk dat de gelddiefstal met de inlichtingendiensten te maken hadden en dat het dus met SOAN te maken had. Bos vertelde tijdens het openbare deel van de rechtszitting dat het geld bestemd was voor een internationaal netwerk van inlichtingendiensten, wat niet anders kan zijn dan Weerwolf. Na een hoger beroep werden de straffen gereduceerd tot drie maanden voor Visser en vijf maanden voor Bos.
Vos, Betsy Jeanne (Jeanne), Bandoeng (NOI) 25-7-1921
Woonachtig: Buizerdlaan 13, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Vrijenhoek, Dirk, Rotterdam 27-07-1891
Woonachtig: Daal en Berschelaan 56, Den Haag
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij had voor de oorlog een houten-vloerenfabriekje. Meteen na de bezetting stichtte hij een metaalwarenfabriek en ging via de Warsitz Werke in Amsterdam voor de Wehrmacht werken. Daarna groeide zijn bedrijf razendsnel. Zwolsman bezat een woning naast hem (maar woonde meestal elders). In 1943 was er na verraad een inval van de Sicherheitsdienst en werden hij, zijn Joodse echtgenote en zijn op bezoek zijnde schoonouders gearresteerd, omdat de schoonouders binnenshuis geen ster droegen. Hij werd in Vught opgesloten en de anderen in Westerbork; zijn schoonouders werden spoedig in Auschwitz vermoord. Zijn werknemer Just van Hasselt werd als bedrijfsleider aangesteld. Hij kon via Hillesheim eerst zijn echtgenote en daarna zichzelf vrijkopen. Na zijn terugkeer werd Van Hasselt vanwege boekhoudkundige malversaties ontslagen. Hij raakte bevriend met Hillesheim. Eind 1944 begon hij een onderdeel (een zogenoemd ‘sluitstuk’) benodigd voor de start van V2-raketten te fabriceren. Hillesheim bracht kostbaarheden (juwelen, fotoapparatuur) onder bij Vrijenhoek toen hij ging deserteren. Zwolsman deed huiszoeking, nam ze in beslag en mocht ze van de Sicherheitsdienst behouden. Na de oorlog kwam de weduwe van Hillesheim bij hem in huis wonen, omdat ze in Nederland wilde blijven.
Vroegop, Johannes Cornelis, Den Haag 24-10-1897
Woonachtig: Oosteinde 204, Voorburg
Organisaties: SOAN, BVD
Keren genoemd: 15
Toelichting: Hij werd na de oorlog geheim agent voor een Britse dienst. Hij werkte nauw samen met Münninghof. De SS’er Pierre Sweerts, ook in dienst van de Britse geheime dienst, woonde in 1949 bij hem in huis. Hij was verbonden aan de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD).
Waal, Pieter Cornelis de (Piet), Journalist
Woonachtig: Rijksstraatweg 2, Oudenrijn
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 24
Walkate, Adolf Henri, Batavia (NOI) 20-1-1904, Jurist
Woonachtig: Buizerdlaan 11, Den Haag
Keren genoemd: 1
Weezenberg, Theodora, Den Haag 11-11-1892, Verpleegster
Woonachtig: Weimarstraat 333, Den Haag
Keren genoemd: 1
Weijden, Johannes Benedictus van der, Kotaradja (NOI) 11-05-1899, Zenuwarts
Woonachtig: Prinsevinkenpark 1, Den Haag
Organisaties: Bouwkas
Keren genoemd: 7
Toelichting: Hij stond na de oorlog in contact met Pierre Sweerts. Hij wilde Franciscus Gerardus Antonius Bakker op toerekeningsvatbaarheid, waardoor hij vrijuit zou kunnen gaan bij een eventuele rechtszaak vanwege diens betrokkenheid bij de sinterklaasmoord.
Welter
Organisaties: Landsknechten
Keren genoemd: 3
Toelichting: Lid van de extreemrechtse weerbaarheidsgroep Landsknechten. Is tussen eind jaren veertig en 1952 om het leven gekomen; Ton Wolf beschouwde het als moord.
Wensky, Oskar, 2-1-1911
Keren genoemd: 1
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Lid van de Sicherheitsdienst met als taak bestrijding zwarte handel. Hij was de chef van Hillesheim. Hij arresteerde Mucke meerdere keren wegens fraude, maar liet hem steeds weer vrij. Hij hield vaak drinkgelagen waar onder anderen Van Alsem aan deelnam.
Wijk, Jan Dirk van, Rechercheur
Woonachtig: Adelaarstraat 28 bis, Utrecht
Keren genoemd: 2
Wolbeer, Jacobus Lambertus Sibrandus (Koos), Den Haag 22-01-1899, Politieagent
Woonachtig: Hattemlaan 86, Den Haag
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Wolf, Arnoldus Antonius Wilhelmus (Ton), Den Haag 7-8-1903, Kleermaker
Woonachtig: Ieplaan 8, Den Haag
Organisaties: Landsknechten, SOAN
Keren genoemd: 202
Heeft BVD-dossier
Ontving Verzetsherdenkingskruis.
Toelichting: Hij was tijdens de oorlog een zwarthandelaar. Hij wilde in 1944 de illegale CPN infiltreren uit anticommunistische overwegingen. Op 31 maart 1945 pleegden twee politiemannen samen met Wolf een moordaanslag op Van Hasselt en diens echtgenote. De politiemannen deden zogenaamd huiszoeking en stalen 6.000 gulden en een bontmantel. Wolf schoot Van Hasselt in de arm en richtte toen op zijn hoofd, maar toen ketste het wapen. Een van de politiemannen schoot de echtgenote in het hoofd. Het echtpaar werd in het ziekenhuis Westeinde opgenomen, waarna de vrouw naar de Ursulakliniek werd overgebracht vanwege het hersenletsel. Op 2 april om middernacht werd Van Hasselt door Zwolsman, gekleed in uniform van de Sicherheitsdienst uit het ziekenhuis ontvoerd en ook naar de Ursulakliniek bij Hoelen overgebracht. Op 7 april gaf Zwolsman opdracht om Van Hasselt om het leven te brengen, wat met een overdosis morfine gebeurde. Hij werd na de oorlog lid van de CPN met het oogmerk die te infiltreren. Hij was hoofd van de Inlichtingendienst van de extreemrechtse organisatie Landsknechten. Wolf was samen met Sweerts en Dumont in Petit Bodega vlak voor moord op Schallenberg. Hij schreef bijgevoegd rapport om het aan de Inlichtingendienstman Van der Spek te geven. Uiteindelijk gaf hij het niet, naar eigen zeggen omdat Van der Spek hem een fantast en oplichter had genoemd, maar vermoedelijk omdat hij voor zijn leven vreesde. Het rapport heeft hij in 1980, vlak voor zijn dood, anoniem naar de politie in Haarlem gestuurd, die een kopie naar de politie in Den Haag stuurde.
Wolf, Marcel Alfred, Brussel (België) 6-1-1903
Organisaties: SOAN
Keren genoemd: 1
Wolff, Karl
Keren genoemd: 1
Toelichting: SS-Obergruppenführer. Hij was aanwezig bij de besprekingen in Amsterdam tussen geheime agenten uit Duitsland, Groot Brittannië, Verenigde Staten en Nederland over tot stand brengen van stay-behind-organisatie Weerwolf.
Wölk, Herbert Johann, Neu-Grabowen 21-6-1905
Keren genoemd: 9
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was het hoofd van de Sicherheitsdienst in Rotterdam. Hij organiseerde een massa-arrestatie van leden van de Nederlandse Volksmilitie en liet er veel van martelen en stuurde er veel de dood in een concentratiekamp in. Hij gaf opdracht tot de razzia op Hollandia-Kattenburg wat tot vele honderden doden leidde. Hij gaf opdracht tot diverse represaille-fusilleringen, wat tientallen mensen het leven kostte. Hij stond via Henssen in contact met Elsinga. Hij werd na de oorlog tot de belachelijk lage straf van twintig jaar veroordeeld.
Wooning, Wilhelmus Cornelis Johannes, Den Haag 20-03-1892
Woonachtig: Vreeswijkstraat 407, Den Haag
Keren genoemd: 12
Toelichting: Hij was voor de oorlog assistent van de communistenjager Karel Henri Broekhoff, die nauw samenwerkte met het hoofd van de Gestapo in Berlijn Heinrich Müller (chef van Adolf Eichmann) die miljoenen mensen de dood in joeg, waarbij het vergassen van Joden Na de oorlog kreeg hij een functie in Den Haag en werd Beljouw in een informant van hem.
Zaaijer, Johannes de (Hans), Dirksland 28-5-1903, Procureur-Fiscaal
Woonachtig: Ruijchrocklaan 76, Den Haag
Keren genoemd: 2
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij stelde een vervolging in tegen de enkele van de meest zware oorlogsmisdadigers.
Zwolsman, Reinder (Rein), Maassluis 29-8-1912
Woonachtig: Kwekerijweg 17 C, Den Haag
Keren genoemd: 21
Heeft BVD-dossier
Toelichting: Hij was makelaar, maar toen een oom als bouwondernemer failliet ging, ging hij zich ook met bouwprojecten bezig houden, omdat zijn oom dat niet langer mocht. Hij ging in de herfst van 1939 failliet, maat het faillissement werd na enkel weken opgeheven. Meteen na de Duitse inval kon hij opeens grote bouwprojecten uitvoeren. Later ging als bunkerbouwer diverse projecten in Frankrijk, België, Duitsland en Nederland uitvoeren. Hij was bevriend met de katholieke toppolitici Romme en Kortenhorst die hun reclamebedrijf Remaco aan het antisemitische Nazipropaganda filmbedrijf UFA verkochten en daarna nog een jaar lang de zaken waar namen en daarbij Joodse werknemers ontsloegen. Als makelaar bracht hij minimaal zeventig van Joden gestolen woningen onder in een NV met als schijneigenaar een vrouw uit Argentinië, om zo voor een miljoen gulden aan vermogen van een belangrijk persoon bij UFA na de oorlog weg te kunnen sluizen. Hij verkocht veel Joodse woningen aan zwarthandelaren (onder anderen Jan Haakman, Hillesheim en Anton van der Waals) en politiemannen die door de jacht op Joden rijk waren geworden. In zijn concern waren Hoelen van de Ursulakliniek en de vooroorlogse minister van oorlog Deckers commissaris. In het Englandspiel speelde hij een rol aan Duitse zijde: er bestond een cirkelgang in berichten tussen Van ’t Sant (in Londen), Van der Waals, Schreieder, Haakman en Zwolsman. Hij werd bij de Sicherheitsdienst onder Friedrich Frank aangesteld om de zwarte handel te bestrijden, waarbij hij een peloton van 10 marechaussees via De Koningh kreeg toegewezen dat roofovervallen op zwarthandelaren en soms gewone ondernemers pleegde, waarna de verkregen goederen zwart verhandeld werden: de winst moest met de Sicherheitsdienst gedeeld worden. Hij kreeg van Schreieder een Waffenschein met bijbehorend wapen en Duits uniform. Toen Hillesheim op Dolle Dinsdag deserteerde, spoorde hij hem op en mocht van de Sicherheitsdienst al diens bezittingen houden: het ging om minstens anderhalf miljoen gulden aan geld, juwelen en huizenbezit (Hillesheim werd later opgehangen). Hij bracht een aantal mensen naar kamp Amersfoort om in ruil een zakenrelatie vrij te krijgen. Hij nam de leiding van de Haagse afdeling van de Geheime Dienst Nederland over en startte een ‘Spiel’ met BBO in Londen, waarbij de gedropte agent Steman als marconist optrad. De ontvangen berichten gaf hij via Frank door aan Schreieder, die een antwoord schreef dat Zwolsman naar Londen liet seinen. In dat Spiel werd aan de ene kant samengewerkt door gigantische hoeveelheden gedropte wapens op te slaan voor gebruik na de oorlog om een eventuele door de bevolking aangestelde regering met een bloedbad onder de bevolking weg te jagen. Aan de andere kant werd er misleid door een bombardement op Bezuidenhout uit te lokken. Hij was begin 1945 aanwezig bij een bespreking tussen Joseph Schreieder van de Sicherheitsdienst en leden van een knokploeg, waarbij afgesproken werd dat er niet meer op Duitse militairen geschoten zou worden en dat als tegenprestatie de Duitsers geen mensen meer zullen fusilleren die niet ter dood waren veroordeeld (daardoor mochten communisten, mensen met een wapen en plunderaars wel doodgeschoten worden, omdat die administratief per definitie de doodstraf kregen). Aan het einde van de oorlog gaf hij opdracht om Just van Hasselt te vermoorden. Na de oorlog bevestigde Sicherheitsdienstschef Munt dat Zwolsman een V-Mann van de Sicherheitsdienst was. Sanders stelde in 1946 een rapport op over Zwolsman op waarin hij Zwolsman beschuldigde van spionage samen met Van ’t Sant, deviezensmokkel, handel in joods onroerend bezit en werkzaamheden voor Wehrmacht. Het wegwerken van dit soort informatie door minister-president Beel vormde de aanleiding tot de beruchte affaire Sanders. (Al deze informatie werd door trollen van de AIVD uit Wikipedia verwijderd). Later na de oorlog vlogen zomaar vijf panden van Zwolsman in brand, waarbij het gebouw van Kunsten & Wetenschappen en het Kurhaus. Nadat kranten begonnen te schrijven dat het wel heel toevallig was, hielden de branden op.
Van de in het document genoemde personen hebben er 10 het Verzetsherdenkingskruis ontvangen en waren er 51 bij de SOAN aangesloten. Van de bij de SOAN aangesloten personen hebben er 6 het Verzetsherdenkingskruis ontvangen. Dat is extreem weinig voor een organisatie die claimt voornamelijk verzetsmensen als lid te willen hebben. Bovendien waren de hier genoemde kruisontvangers voornamelijk aangesloten bij schijnverzetsorganisaties als Ordedienst en Geheime Dienst Nederland, bij knokploegen die voornamelijk bezig waren met roofovervallen ten eigen bate of waren op baantjes en uniformen beluste personen die vlak voor of na het einde van de oorlog tot de Binnenlandse Strijdkrachten toetraden.
Enkele niet genoemde leden van SOAN:
Deckers, Laurentius Nicolaas, Heeze 14-2-1883, Staatsraad
Organisaties: SOAN
Toelichting: Hij een medevennoot van Kortenhorst in een advocatenkantoor. Hij was lid van de RKSP, later KVP. Hij was minister van defensie. Hij was verantwoordelijk voor het bombarderen van het marineschap ‘Zeven Provincieën’ toen de bemanning daarvan aan het muiten was. Hij was tijdens de oorlog samen met Hoelen commissaris in de bedrijven van Zwolsman, waardoor hij medeverantwoordelijk was voor de bunkerbouw door Zwolsman in Frankrijk, België , Nederland en Duitsland. Hij kwam vaak bij de Sicherheitsdienst in de Willemsparkflat over de vloer. Hij had een leidinggevende rol in de SOAN. Hij was minister van Buitenlandse Zaken.
Kooij, Jacob van der, Effectencommissionair
Organisaties: SOAN
Toelichting: Hij was bij de oprichtingsvergadering van SOAN.
Stikker, Dirk Uipko, Winschoten 5-2-1897, Directeur Heineken. Tweede Kamerlid
Organisaties: SOAN
Toelichting: Hij was directeur van Heineken. Hij was medeoprichter van de PvdV. Hij verzette zich tegen het belasten van de oorlogswinsten door collaborerende bedrijven. Hij was de initiatiefnemer tot de stichting van SOAN en stelde er honderdduizend gulden uit het bedrijf Heineken voor beschikbaar.
Swarttouw, Cornelis, Rotterdam 14-6-1889, Directeur van havenbedrijf
Organisaties: SOAN
Toelichting: Hij stichtte het bedrijf Swarttouw’s Stuwadoors-Maatschappij. Hij was bij de oprichtingsvergadering van SOAN.
Westerling, Raymond Pierre Paul, Istanbul (Turkije) 21-8-1919, Militair
Organisaties: SOAN
Toelichting: Hij werd tijdens de oorlog in Londen opgeleid voor geheim agent voor BBO, maar nooit uitgezonden. Hij richtte op Celebes een bloedbad aan. Via standrecht werden mensen zonder proces en zonder enig bewijs op basis van geruchten ter dood veroordeeld en ter plekke geëxecuteerd. Het zou 1500 mensen het leven hebben gekost, maar er gaan ook beweringen van meer dan 30.000 doden. Na terugkeer in Nederland was hij via SOAN betrokken bij het naar het naar Nederlandsch Indië smokkelen van opgeknapte militaire vliegtuigen, die contractueel voor de sloop bestemd waren.